مدل تعالی عملکرد واحدهای نظامی برگرفته از چارچوب EFQM با رویکرد فراترکیب و وزن دهی خاکستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مدیریت صنعتی ‌دانشگاه ‌تهران، پردیس ‌قم، ‌ایران،قم. (نویسنده مسئول)؛ ghasemiahmad@ut.ac.ir

2 پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

در زمینه ارزیابی عملکرد سازمانی مدل­های متنوعی ارائه‌شده‌اند و ادبیات این موضوع غنی است، اما با توجه به اینکه نخست شرایط سازمان­ها پیوسته در حال تغییر است، دوم اینکه اندازه­گیری یک مسئله چالش‌برانگیز است و سوم اینکه بسیاری از شاخص‌های عملکرد ذهنی هستند، این موضوع همچنان از جذابیت برخوردار است. در پژوهش حاضر به دنبال ارائه‌ی مدل تعالی عملکرد نظامی برگرفته از چارچوب EFQM هستیم. ازآنجایی‌که پژوهش حاضر از دو فاز کیفی (فراترکیب) و کمی (خاکستری) تشکیل‌شده است بنابراین نوعی پژوهش آمیخته اکتشافی محسوب می‌شود. جامعه­ی آماری پژوهش حاضر شامل کلیه­ی مقالات منتشرشده در پایگاه­های معتبر علمی از سال 1995 تا 2017 در حوزه­ی شاخص­های ارزیابی عملکرد نظامی بود که در این میان برای انجام فراترکیب تعداد 43 مقاله نهایی (نمونه) شناسایی شدند. درمجموع از اسناد موردبررسی 158 کد، 29 مؤلفه و 9 مقوله استخراج شد. معیار آماد نظامی با زیر معیارهای آمادگی منابع انسانی، آمادگی تجهیزاتی، آمادگی یگانی و اقدام عملیاتی واجد بیشترین ارجاعات بودند. همچنین پرسشنامه مستخرج از مدل مفهومی پژوهش در اختیار 6 تن از خبرگان قرار گرفت و نتیجه آن معیار رهبری نظامی (با وزن [0.81 و 0.63]) واجد بیشترین اهمیت در میان سایر شاخص‌ها بود. در پایان نیز وزن‌های استخراجی (درصد ارجاعات در مطالعات بررسی‌شده) با وزن‌های ارائه‌شده حاصل از نظرسنجی خبرگان مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده در خصوص وزن خاکستری نشان از اهمیت بالای شاخص­های رهبری نظامی، رضایت ذی‌نفعان و نتایج کلیدی عملکرد به‌عنوان مهم‌ترین مقوله‌های ارائه‌شده در سازمان مورد مطالعه بود. در خاتمه نیز پیشنهادهایی برای اعتلای عملکرد واحدهای نظامی ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها


اصغری زاده، عزت‌الله؛ قاسمی، احمدرضا؛ ملکی، محمدحسن. (1390). «بررسی موانع پیش روی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در انجام پژوهش‌های کاربردی». نهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، تهران.
افجه، سید علی‌اکبر؛ رحمتی، داریوش. (1393). «طراحی الگوی ­ارزیابی عملکرد یگان‌های نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران». پژوهش‌های مدیریت انتظامی 4. 211-232.
افجه، سید علی‌اکبر؛ صالحی صدقیانی، جمشید؛ کشوری، عبدالرحمن؛ رحمتی، داریوش. (1392). «طراحی الگوی ارزیابی عملکرد کلانتری‌ها (موردمطالعه فرماندهی انتظامی تهران بزرگ)». مدیریت منابع در نیروی انتظامی 4. 11-40.
آراسته، حمیدرضا؛ حسین پور، رضا. (1388). تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد مراکز پژوهش دفاعی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی 4. 115
باقری کنی، مصباح الهدی؛ آذر، عادل؛ سعادت جو، محمدجواد. (1394). طراحی الگوی مدیریت تعالی رزمندگان دفاع مقدس. مدیریت اسلامی 3. 9-46.
جزینی، علیرضا. (1392). ویژگی‌های نظام ارزیابی عملکرد ناجا مبتنی بر دیدگاه مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی). نظارت و بازرسی 26. 63-88.
حاجیان، امیر؛ احمدوند، علی‌محمد؛ موحدی، مسعود. (1392). «مدل ارزیابی عملکرد سازمان‌های تحقیقات غیر صنعتی». فصلنامه پژوهش مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع), 86.
دادرس، محمدحسین؛ ولی وند زمانی، حسین. (1391). ارزیابی عملکرد نظام پژوهش‌های غیر صنعتی ارتش جمهوری اسلامی ایران. مدیریت نظامی 48. 11-42.
دهقانی، احسان؛ (1391). ارزیابی چالش‌های پنج دوره اجرای الگوی تعالی سازمانی ودجا و مقایسه آن با الگوی تعالی سازمانی مکنا. توسعه سازمانی پلیس 1. 11.
رشیدزاده، فتح اله. (1391). «ارزیابی عملکرد دانش‌آموختگان دانشگاه افسری امام علی (ع)». مدیریت نظامی.4
سلطانی، محمدرضا؛ نیکوکار، غلام‌حسین؛ تابان، محمد؛ صفری، علی. (1393). «بومی‌سازی معیارهای مدل سرآمدی سازمان (EFQM) در سازمان‌های پژوهشی نظامی». فصلنامه پژوهش مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع), بهار 1393
سلطانی، محمدرضا، حصیرچی امیر، جهانگیری بهروز (1395). «طراحی و تبیین الگوی مطلوب و معیارهای مناسب ارزشیابی عملکرد کارکنان مأمور به خارج از سپاه». پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی. 209-236.
سماواتی، حسن؛ نجات، سید امیررضا. (1388). «بررسی نظام ارزشیابی عملکرد کارکنان ناجا (تعرفه ن پ 2) از دیدگاه مدیران». توسعه‌سازمانی پلیس 1. 19.
 شیخ‌زاده، رجبعلی (1388). الگوی مفهومی مدیریت عملکرد در سازمان‌های مأموریت محور. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی 2. 57.
شیخ‌زاده، رجبعلی. (1388). «الگوی مفهومی مدیریت عملکرد در سازمان‌های مأموریت محور». پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی 2. 57.
صمدی، ساره؛ گل محمدی، علی‌اکبر؛ محمدی، ابوالفضل؛ رضا پور، تارا (1391). طراحی الگوی ارزیابی عملکرد سازمانی بیمارستان‌های ناجا 37 - طب انتظامی، سال اول، شماره 1، تابستان 91، صفحه 45
عبادی، نغمه؛ قلی پور، آرین؛ پیران نژاد، علی (1393). «شناسایی عوامل اثرگذار بر سرمایه سیاسی». فرآیند مدیریت و توسعه.88.29-52
فقیهی، ابوالحسن؛ علیزاده، محسن. (1384). «روایی در تحقیق کیفی». مدیریت فرهنگ‌سازمانی 9. 5.
قاسمی، احمدرضا. (1393). «ارائه مدل H3SE در راستای اعتلای پایدار صنایع پتروشیمی». مدیریت صنعتی 13. 351-374.
قاسمی، احمدرضا؛ اصغری زاده، عزت‌الله؛ محمدتقی، جعفر زاده (1394). تعالی پایدار در صنایع پرخطر، انتشارات شرکت ملی پتروشیمی ایران.
قاسمی، احمدرضا. بهرنگ، کیاندخت. (1398). ارائه­ی رویکردی یکپارچه برای مدیریت کیفیت  جامع با استفاده از روش­شناسی سیستم­های نرم – موردمطالعه یک شرکت صنایع غذایی، فصلنامه تحقیقات مهندسی و مدیریت کیفیت، در دست چاپ.
قاسمی، احمدرضا؛ رعیت پیشه، محمدعلی (1394). ارائه مدلی برای ارزیابی پایداری زنجیره تأمین با رویکرد فراترکیب. پژوهشنامه مدیریت اجرایی. 5.
قاسمی، احمدرضا؛ (1397). تکثرگرایی در روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره، پژوهش­های نوین تصمیم­ گیری، 2(3)، 1396.
قطری، علی رجب‌زاده؛ عباسی حامد؛ آذر عادل؛ تقوی اله وردی. (1394). توسعه‌ی مدل تعالی پلیس با استفاده از رویکردهای AHP  و DEMATEL. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی. دوره 5 شماره 3.
محمدعلیزاده، اکبر؛ بوزنجانی، برزو فرهی؛ مجدیان، محمد (1394). «فرایندهای اجرایی و عملیاتی بازرسی در سازمان‌های نظامی». نظارت و بازرسی 31. 145-162.
مصدق خواه مسعود؛ ساکت چقوش، علیرضا. (1390). طراحی الگوی ارزیابی عملکرد کارکنان نهادهای ارزش محور (مطالعه موردی: سازمان بسیج مستضعفان). مدیریت اسلامی 1. 201.
میرعلی، سید نقوی؛ صحت، سعید؛ دهقانان، حامد؛ فرهادی، علی (1395). ارزیابی عملکرد دانشگاه‌های نظامی مبتنی بر چهارچوب تعالی و بالندگی سازمانی (موردمطالعه: یکی از دانشگاه‌های افسری). مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 39-63.
میرعلی، سید نقوی؛ صحت، سعید؛ دهقانان، حامد؛ فرهادی، علی (1395). «ارزیابی عملکرد دانشگاه‌های نظامی مبتنی بر چهارچوب تعالی و بالندگی سازمانی (موردمطالعه: یکی از دانشگاه‌های افسری)». مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. 39-63.
یاوری، وحید؛ زاهدی، شمس­السادات. (1392). «طراحی مدل مفهومی مدیریت عملکرد سازمانی برای سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی». اندیشه مدیریت راهبردی 1. 79-122.
Allen C. Estes,Ronald W. Welch,Stephen J. Ressler (2008) Program Assessment: A Structured, Systematic, Sustainable Example for Civil Engineers, 24)5(, 864-876.
Armstrong, M. (2005). "Performance management", translated by Behrouz Qolijli, B. & Gholamzadeh, D. Iran industrial education and research centre publication. Tehran. (In Persian)
Beamon, B. M. and Balcik, B. (2005) Performance measurement in humanitarian relief chains. International Journal of Engineering Education, July-August, 44-42
Bench, S. & Day, T. (2010). The user experience of critical care discharge: A meta-synthesis of qualitative research, International journal of nursing studies, 47(4)
Bretz, R. D. Milkovich, GT. Read, W (1992). The current state of performance management appraisal research and practice: Concerns, directions and implications. Journal of management, 43(5)
Cathrine Filstad & Petter Gottschalk (2011) Performance evaluation of police oversight agencies, Policing and Society: An International Journal of Research and Policy, 21:1, 96-109
Estes, A. C. Welch, R. W. & Ressler, S. J. (2008). Program assessment: A structured, systematic, sustainable example for civil engineers, International Journal of Engineering Education, 24(5), 864-876.
Eygelaar, S. J. D. (2004). The application of the excellence model to enhance military health service delivery and performance excellence (Doctoral dissertation, RAND AFRIKAANS UNIVERSITY).
Frode Voll Mjelde and Kip Smith(2013).Performance Assessment of Military Team-Training for Resilience in Complex Maritime Environments Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting 57: 2116
Gerhard de Coning, Armscor, Pretoria & Gerrit van der Waldt (2011). An integrated
 service excellence model for military test and evaluation facilities, Journal of Military Studies, 39(1), 101-114.
Jay S. Lewis. (1999). MILITARY OFFICER APPRAISAL, AN EXAMINATION AIR COMMAND AND STAFF COLLEGE AIR UNIVERSITY, 45.
Kane, J. S. (1996). The conceptualisation and representation of total performanceeffectivenes. Human Resource Management Review, 6(2), 123-145.
Kaplan, R. S. & Norton, D. P. (1992). Linking the Balanced Scorecard to Strategy. California Management Review, 93(4), 29-23
Lt Col Avi Zigdon Lt Col Anat Robinson, Col Avishay Goldberg(2004).The Patient as a Client: A Model for Evaluation of Israel Defense Forces, MILITARY MEDICINE, 169, 4:282
Neely, A. D. Richards, A. H. Mills, J. F. Platts, K. W. Bourne, M. C. S. Gregory. M. and Kennerley, M. (2000), Performance Measurement system Design: Developing and Testing a process- based Approach, Internation Journal of Operations & Production Management, 20(10), 1119-1145.
Parapob, S. Suthikarnnarunai, N. & Buranaprapa, P. (2009). The Survey of Thailand’s Military Logistics Key Performance Indicators. In Proceedings of the World Congress on Engineering and Computer Science,  2.
Sandelowski, M. & Barroso, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research, Springer Publishing Company Inc.
Suman Kakar. (1998). Self-evaluations of police performance analysis of the relationship between police officers’ education level and job performance, Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 21(4 ), 632 – 647.
Tremblay, É., & Bentley, B. (2015). Institutional Excellence: An Initial Roadmap. Canadian Military Journal, 16(1), 14.‏
Wu, W. Wang, X. H. &- Paull, D. (2011). Evaluating the Australian Defense Force Environmental Awareness Training at Shoalwater Bay Training Area, Queensland, Australia. World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 5(11), 1593-1601.
Wu, W. Wang, X. Paull, D. & Kesby, J. (2010). Defence force activities in marine protected areas: environmental management of Shoalwater Bay Training Area, Queensland, Australia. Chinese Journal of Oceanology and Limnology, 28(3), Zimmer, L. (2006). Qualitative meta-synthesis: A question of dialoguing with texts, Journal of Advanced Nursing, 53(3): 311– 318.