ارزیابی عملکرد پژوهشی یک دانشگاه دولتی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله‌ مراتبی و تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف

2 استاد مهندسی صنایع، پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف

3 استادیار مهندسی صنایع، پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف

چکیده

مراکز آموزش عالی، دارای نقشی راهبردی در توسعة توانمندی‌های جامعه هستند و بررسی عملکرد آن‌ها در ابعاد مختلف، همواره موردتوجه مدیران ذی‌ربط بوده است. هدف از این تحقیق، ارزیابی عملکرد پژوهشی یک دانشگاه دولتی از طریق دانشکده‌های تابعه آن و با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای است؛ بدین منظور، مجموعه‌ای از شاخص‌های پژوهشی معتبر، از ادبیات موجود و نظر خبرگان تهیه و پس از شناسایی شاخص‌های در دسترس دانشگاه، مورد انتخاب قرار گرفته و جهت ترکیب و نیل به شاخص‌های کلان، به‌وسیلة فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، موزون شدند؛ پس‌ازآن، با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای، داده‌های مرتبط با شاخص‌های کلان در دانشکده‌های تابعه دانشگاه، مورد ارزیابی قرار گرفتند. پژوهش حاضر ماهیتی توصیفی داشته، از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، کمّی است. با توجه به ورودی‌ها و خروجی‌های مورد استفاده در پژوهش، نتایج حاصله حاکی از فقدان کارایی نسبی دو دانشکده‌ این دانشگاه است؛ هم‌چنین دانشگاه موردمطالعه به لحاظ پژوهشی در سطح کارا ارزیابی نمی‌شود؛ این یافته بیانگر ضرورت توجه جدّی به تقویت منابع و بسترهای لازم برای رشد فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه مورد مطالعه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

 
فهرست منابع
ابراهیمی، علیرضا؛ ساعتی، صابر و رئیسی، صدیق (1390). ارزیابی عملکرد پژوهشی اساتید با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها، کاربردی در دانشکده صنایع دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. فصلنامه تحقیق در عملیات در کاربردهای آن (ریاضیات کاربردی)، 8(2): 71-80.
اسفندیار، محمد؛ فلاح‌جلودار، مهدی و درویش‌متولی، محمد حسین (1390). طراحی مدل تلفیقی برای ارزیابی عملکرد کارکنان دانشگاه‌ها با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها و مجموعه‌های فازی (مطالعه موردی). فصلنامه مدیریت، 8(22): 24-35.
انواری رستمی، علی‌اصغر؛ کلاته‌رحمانی، راحله؛ آقایی، محمدعلی و آذر، عادل (1395). ارزیابی عملکرد شرکت با استفاده از نسبت‌های مالی: کاربردی از تحلیل پوششی داده‌ بوت استرپ شده. نشریه مهندسی صنایع و مدیریت شریف، 1-32(1/2): 101-109.
اولیاء، محمدصالح. مدرسی، سیدناصر. بهجت، محسن و شهوازیان، سلاله. (1389). آشنایی با سیستم‌های ارزیابی عملکرد. تهران: انتشارات نص.
آذر، عادل و ترکاشوند، علیرضا (1385). ارزیابی عملکرد آموزشی و پژوهشی با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌ها: گروه‌های آموزشی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. مدرس علوم انسانی، 10(44): 1-24.
حاجیها، زهره و قیلاوی، منا (1391). استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها برای سنجش کارایی شرکت‌های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل مبتنی بر گزارش‌گری مالی، فصلنامه علمی-پژوهشی مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 3(12): 111-130.
خسروجردی، محمود و زراعت‌کار، ندا (1391). مروری بر نتایج هفت نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان. فصلنامه علمی-پژوهشی پردازش و مدیریت اطلاعات. 28(1): 71-84.
خسروی، محمدرضا و شاهرودی، کامبیز (1393). کاربست مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای در سنجش کارایی بخش انتقال نیروی صنعت برق ایران. نشریه مدیریت صنعتی. 6(2): 263-282.
خنجرخانی، مسعود و مرعشی، سیدمنصور (1394). روایتی نو از ارزشیابی در عرصه آموزش بر اساس مبانی هرمنوتیک فلسفی. فصلنامه علمی- پژوهشی آموزش در علوم انتظامی، 3(11): 61-80.
دفتر حمایت و پشتیبانی پژوهش و فناوری (1396). عملکرد پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری در سال 1393. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دفتر نظارت و ارزیابی آموزش عالی (1380). شاخص‌های نظارت و ارزیابی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی. وزارت علوم تحقیقات و فناوری.
رشیدزاده، فتح‌اله (1391). ارزیابی عملکرد دانش‌آموختگان دانشگاه افسری امام علی(ع). فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، 12(45): 11-44.
سلیمان‌پور، مقصود؛ فولادی، سمیرا و جهانگشای رضایی، مصطفی (1395). بررسی کارایی نسبی عملکرد پژوهشی واحدهای پژوهشی با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها (مطالعه موردی: دانشگاه ارومیه)، تهران: کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت.
شجاعتی، گلناز (1393). بررسی روند کارایی گروه‌های آموزشی دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان با استفاده از تحلیل پوششی داده‌های پنجره‌ای، لاهیجان: ششمین کنفرانس بین‌المللی تحلیل پوششی داده‌ها.
شفیعا، محمدعلی (1380). شاخص‌های مناسب برای ارزیابی کیفیت عملکرد در آموزش عالی، تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
عسکری، علی و چرخکار، محمدجواد (1394). تعیین و ارزیابی شاخص‌های کارایی نسبی ادارات امور مالیاتی شهر و استان تهران با رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامهمالیات، 23(27): 35-62.
فراستخواه، مقصود (1395). شاخص‌های آموزش عالی. تهران: انتشارات مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
موتمنی، علی‌رضا؛ عادلی، مجید و رحمانی، نغمه (1395). ارزیابی مانایی دانشکده‌های دانشگاه با استفاده تلفیق مدل سیستم مانا و تحلیل پوششی داده‌ها (مطالعه موردی: دانشگاه شهید بهشتی)، تهران: پنجمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و مدیریت و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری‌های باز.
هادی‌نژاد، فرهاد؛ احمدی، محمد و قاسمی، مهدی (1395). طراحی الگوی ارزیابی عملکرد دانشجویان با رویکرد بازخورد 360 درجه (مورد مطالعه: ارزیابی عملکرد دانشجویان دانشگاه افسری امام علی(ع)). فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی، 16(63): 1-33.
همتی، مهناز و المئی، علی‌رضا (1393). ارزیابی عملکرد مراکز آموزش فنی حرفه‌ای استان گیلان با رویکرد کارت امتیازی متوازن و به‌روش تحلیل سلسله مراتبی، نشریه علمی-پژوهشی مدیریت فردا. (39)13: 89-100.
هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی (1384). شاخص‌های ارزیابی آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
یزدی، الهام و احمدی، یوسف (1390). سنجش بهره‌وری مؤسسات آموزش عالی با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها، فصلنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 4(3): 129-136.
Abramo, G., D’Angelo, C., & Pugini, F. (2008). The measurement of Italian universities’ research productivity by a non parametric-bibliometric methodology. Scientometrics, 76(2), 225–244.
Armstrong, M. (2006). Performance Management: Key Strategies and Practical Guidelines. Great Britain: Kogan Page.
Avkiran, N. K. (2001). Investigating technical and scale efficiency of Australian universities through data envelopment analysis. Socio-Economic Planning Sciences, 35, 57–80.
Despotis, D. K., Koronakos, G., & Sotiros, D. (2015). A multi-objective programming approach to network DEA with an application to the assessment of the academic research activity. Procedia Computer Science, 55, 370-379.
Franceschini, F., Galetto, M., Maisano, D. (2007). Management by Measurement. springer.
Hagan, C, M., konopaske, R., bernardin, H.J. (2006). Predicting assessment center performance with 360-degree, top-down, and customer-based competency assessments. Human resource management, 45(3), 357-390.
Hu, Q., & He, W. (2011). Evaluation of scientific research efficiency of 985 program universities based on DEA. Science & Technology Progress and Policy, 28(19), 135–139.
Johnes, J., Yu, L. (2008). Measuring the research performance of Chinese higher education institutions using data envelopment analysis. China Economic Review, 19(4), 679-696.
Jyoti, t., Banwet, D.K. & Deshmukh, S.G. (2006). Balanced scorecard for performance evaluation of R& D organization: A conceptual model. Journal of Scientific & Industrial Research, 65(11), 879-886.
Kao, C. (2014). Network data envelopment analysis: A review. European Journal of Operational Research, 239(1), 1-16.
Kao, C. (2017). Network Data Envelopment Analysis. Springer
Kao, C., Hung, H.T. (2008). Efficiency analysis of university departments: An empirical study. Omega, 36(4), 653-664.
Kashim, R., Kasim, M. M., & Rahman, R. A. (2015). A framework for performance measurement in university using extended network data envelopment analysis (DEA) structures. In AIP Conference Proceedings 1691(1)
Khoveyni, M., Eslami, R. & Yang, G. (2017). Negative data in DEA: Recognizing congestion and specifying the least and the most congested decision making units. Computers & Operations Research, 79, 39-48.
Lee, B. L., & Worthington, A. C. (2016). A network DEA quantity and quality-orientated production model: An application to Australian university research services. Omega, 60, 26-33.
Li, Q. B., & Ren, Z. X. (2009). Empirical analysis on scientific research efficiency of Chinese provincial universities 2002–2006: Based on the DEA model. Journal of Shanxi University of Finance and Economics (Higher Education Edition), 1, 001.
Liang, L., Li, Z. Q., Cook, W. D., & Zhu, J. (2011). Data envelopment analysis efficiency in two-stage networks with feedback. IIE Transactions, 43(5), 309-322.
Lu, G., & Liu, L. (2006). Comparative study on scientific research efficiency of universities affiliated with Ministry of Education in different regions. Fudan Education Forum, 4(2), 55–59.
Luo, H. (2009). Research on efficiency of science and technology system in China universities based on DEA. Dissertation. Soochow University.
Mahallati Rayeni, M., & Hosseinzadeh Saljooghi, F. (2010). Network data envelopment analysis model for estimating efficiency and productivity in universities. Journal of Computer Science, 6(11), 1235-1240.
Meek, V. L., & van der Lee, J. J. (2005). Performance indicators for assessing and benchmarking research capacities in universities. Background Paper prepared for the Global University Network for Innovation–Asia and the Pacific, UNESCO-Bangkok.
Meng, W., Zhang, D., Qi, L., & Liu, W. (2008). Two-level DEA approaches in research evaluation. Omega, 36(6), 950-957.
Monfared, M. A. S., & Safi, M. (2013). Network DEA: an application to analysis of academic performance. Journal of Industrial Engineering International, 9(15), 1-10.
Moxham, C. (2009) Performance measurement: Examining the applicability of the existing body of knowledge to nonprofit organizations. International Journal of Operations & Production Management, 29(7), 740-763.
Tian, D., & Miao, Y. (2006). Efficiency analysis on Chinese key universities: 2001–2003. Research in Higher Education of Engineering, 4, 83–86.
Xu, J. (2009). An Evaluation of relative input-output efficiency of research in higher education institutions in China: A data envelopment analysis. Tsinghua Journal of Education, 30(2), 76–80.
Yu, Y., Shi, Q. F., & Wu, J. (2015). Network DEA Approach for Measuring the Efficiency of University-Industry Collaboration Innovation: Evidence from China. In ISSI, 600-601.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار