شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای شایسته‌گزینی فرماندهان نیروی زمینی ارتشِ جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر آموزه‌های نهج‌البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه افسری امام علی(ع) ، تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران، (* نویسندۀ مسئول)؛ aeeni.mo.fc.lu.ac.ir

3 دانشجوی دکترای مدیریت، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران

چکیده

انتخاب افراد شایسته یکی از عوامل اصلی در موفقیت و تعالی سازمان‌ها است. این موضوع در سازمان‌های نظامی از مهمترین مسائل و فقدان نظام فرماندهی شایسته خسارت جبران‌ناپذیری برای سازمان و نهایتاً برای کشور به بار می‌آورد؛ بنابراین، انتخاب و انتصاب فرماندهان در رده‌های مختلف سازمان باید بر اساس معیارهایی باشد تا شایسته‌ترین افراد جهت تصدی پست‌های فرماندهی انتخاب شوند. هدف تحقیق حاضر، شناسایی و اولویت‌بندی معیارهای شایسته‌گزینی فرماندهان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران (نزاجا) با تمرکز بر آموزه‌های نهج‌البلاغه است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ پارادایم از نوع تحقیقات آمیخته کیفی- کمی با رویکرد اکتشافی است. به‌ دلیل اهمیت موضوع و گستردگی ابعاد آن، اولویت‌بندی معیارهای شناسایی‌شده باید بر مبنای خرد جمعی باشد؛ بر این اساس، روش دلفی فازی در کنار مطالعات کتابخانه‌ای مبنای کار قرار گرفته است. با تشکیل گروه صاحب‌نظران نظامی، متشکّل از خبرگان و نخبگان تابعه فرماندهی قرارگاه منطقه‌ای غرب نزاجا، روش دلفی فازی طی دو مرحله اجرا شد. یافته‌ها حاکی از تأیید و اولویت‌بندی 24 شاخص استخراج‌شده از منابع اسلامی خصوصاً کتاب شریف نهج‌البلاغه است. همچنین، بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، شاخص‌های 24گانه، در سه دسته معیارهای مکتبی، اخلاقی و سازمانی تقسیم‌بندی شدند. به ‌کارگیری شاخص‌های اولویت‌بندی شده در انتخاب و انتصاب فرماندهان و مدیران ارشد نزاجا، می‌تواند این سازمان را که گستردگی آن کشور را در بر گرفته و منابع انسانی و مادی عظیمی در اختیار دارد، در شناسایی و انتصاب فرماندهان و مدیرانی لایق که بیش ‌از پیش نزاجا را در نیل به اهداف عالیه سازمانی یاری رسانند، بهره‌مند نماید.

کلیدواژه‌ها


قرآن مجید.
سید رضی(۱۳۸3)،، نهج‌البلاغه. ترجمه دشتی، محمد  قم: انتشارات زهد.
آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۳۶6 ق). تصنیف غررالحکم و درر الکلم. تحقیق مصطفی درایتى. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
آقامحمدی، جواد (١٣٩6). «ارائه چارچوبی برای تبیین شاخص‌های مدیران بر اساس معیارهای اسلامی با روش سنتز پژوهی». دو فصلنامۀ علمی تخصصی اسلام و مدیریت. سال ۶، ش ١٢، صص ۴١-۶٢.
بنیادی نائینی، علی و کامیفیروزی، محمدحسن. (1392). «طراحی الگوی شایستگی‌ها مدیران و فرماندهان ناجا از دیدگاه نهج‌البلاغه با استفاده از روش داده بنیاد و الگوسازی معادلات ساختاری». مجله نظارت و بازرسی، سال 7، شماره 24. صص 26-7.
بردبار، غلامرضا و فاطمه شاکری (۱۳۹0). «تحلیلی بر کیفیت شایسته‌گزینی مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه یزد»، مدیریت تولید و عملیات، دور دوم، ش 2، صص ۱۲0-۱۰1.
تصدیقی، محمدعلی (۱۳۸4). «موانع توسعۀ شایسته‌سالاری در سازمان‌های دولتی ایران و راهکارهای آن». مجموعه مقالات اولین همایش توسعه شایسته‌سالاری و سازمان‌ها. تهران: شیوه.
خلیلى جو لرستانی، سیداحمد. رضایى، صادق (1397). «شناسایى معیارهاى شایسته گزینى مدیران از دیدگاه اسلام با تأکید بر آیات قرآن کریم». فصلنامه پژوهش‌هاى مدیریت انتظامى. سال سیزدهم، شمار اول.
خوانساری، جمال‌الدین محمد (۱۳۶0). شرح غررالحکم و درر الکلم ، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
خلعتبری، حسام‌الدین. صدارت، فریبا. (1393). «ویژگی‌های شخصیتی مدیر از منظر قرآن و نهج‌البلاغه». مجله سراج منیر، سال 5، شماره 16.
دوالی، محمدمهدی. ضماهنی، مجید. درویش، حسن. عادل آذر (۱۳۹۷). «معیارهای شایسته‌گزینی مدیران دانشگاهی بر اساس آموزه‌های اسلامی (موردمطالعه دانشگاه پیام نور)». مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال هفتم، شماره 1.
ذاکری، محمد. اسدی، اسماعیل. لطفی، هادی. (1395). تبیین الگوی جانشین‌پروری مدیران در حکومت علوی بر اساس نهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه. سال چهارم، شماره 15.
عارف نژاد، محسن (١٣٩6). شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های شایستگی مدیران مدارس با تأکید بر مدیریت اسلامی. مدیریت مدرسه، دوره پنجم، ش ١، ص ١۵١-172.
سعادت، اسفندیار (۱۳۷۸). مدیریت منابع انسانی. تهران: سمت.
سید احمد، خلیلى جو لرستانی. صادق، رضایى (1397). شناسایى معیارهاى شایسته گزینى مدیران از دیدگاه اسلام با تأکید بر آیات قرآن کریم. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامى: سال سیزدهم، شماره اول.
سبحانی نژاد، مهدی و رضایی فریمانی (١٣٩٠). ماهیت تربیت اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع). پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. سال نوزدهم، دوره جدید، ش ١٣، ص 9-33.
سید رضی (١٣٧٩)، نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم: نشر مشرقین.
زین‌الدینی، مجید (١٣٩6). مدیریت و فرماندهی در نیروهای مسلح از دیدگاه حضرت امام خامنه‌ای. مدیریت اسلامی، سال بیست و پنجم، ش ٣، صص ١۶٣-189.
گودرزی، عباس و کتاب علی طهماسبی (١٣٩١). «نقش بصیرت در پرورش نظامی»، نشریه امنیت‌پژوهی، دوره یازدهم، ش ٣٧.
طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن (۱۴۰3 ق). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. قم: مکتب المرعشی النجفی.
کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب (۱۳۸2). اصول کافی. تهران: مکتب اسلامی.
مجلسی، محمدباقر (۱۴۰3 ق). بحارالانوار. بیروت: دارالاحیاء التراث.
موسی‌زاده، زهره و مریم عدلی (1388). «معیارهای انتخاب و انتصاب مدیران با رویکرد شایسته‌گزینی در نهج‌البلاغه»، اندیشه مدیریت، سال سوم، ش 1: صص ۱۳2-۱۰3.
میرسپاسی، ناصر. طلوعی اشلقی، عباس. معمارزاده، غلامرضا. پیدایی، میرمهرداد. (1389). «طراحی مدل تعالی منابع انسانی در سازمان‌های دولتی ایران با استفاده از تکنیک دلفی فازی»، مجلۀ پژوهش‌های مدیریت. شماره 87.
نصیری، فخرالسادات (1388). نگاهی به مدیریت اسلامی. همدان: نشر روز اندیش.
Assari, Naser Siadat, Seyedali. Abedini, Yasamin. Monadjemi, S. Amirhasan (2019). Ranking the competency criteria for school principals based on the fuzzy method in the Education Department of Isfahan Province. International Journal of Management in Education. Jan 2019, Vol. 13, Issue 4, pp. 355-376
Beardwell, J. & M. Wright (2004). “Recruitment and Selection”. In J. Beardwell, L. Holden & T. Claydon (Eds). Human Resource Management: A on Temporary Approach (4th. ed. n. P. 190-229). London: Prentice Hall.
Bosch, M. J. Yih-Teen, L. & Cardona, P. (2013). Multicultural validation of a three-dimensional framework of managerial competencies: a comparative analysis of its application in Asian versus non-Asian countries. Asian Business & Management, 12(4), 433–453. doi: 10.1057/abm.2013.8
Cardona, P. & Chinchilla, M. N. (1999). Evaluating and developing management competencies. Technical note of the Research Department at IESE, International Graduate School of Management, University of Navarra, Barcelona-Madrid, IES085, 2(16).
Cheng, C.H. & Lin, Y. (2002). Evaluating the best main battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European Journal of Operational Research, 142, 174-186.
Francisco J. Lara, Helena Mogorrón-Guerrero & Samuel Ribeiro- Navarrete (2019): Knowledge of managerial competencies: cross-cultural analysis between American and European students, Economic Research-Ekonomska Istraživanja, DOI: 10.1080/1331677X.2019.1585271
Hsueh, S.L. (2013). A Fuzzy Logic Enhanced Environmental Protection Education Model for Policies Decision Support in Green Community Development. The ScientificWorld Journal, 2013, 1-8.
Hollendbeck, G. P. McCall, M. W. & Silzer, R. F. (2006). Leadership competency models. The Leadership Quarterly, 17(4), 398–413. doi:10.1016/j.leaqua.2006.04.003.
Hoffmann, T. (1999). The meanings of competency. Journal of European Industrial Training, 23(6), 275–286. https://doi.org/10.1108/03090599910284650.
Kardaras, D. K. Karakostas, B. & Mamakou, X.J. (2013). Content presentation personalisation and media adaptation in tourism web sites using Fuzzy Delphi Method and Fuzzy Cognitive Maps. Expert Systems with Applications, 40, 2331-2342.
Manxhari, Mimoza. Veliu, Liridon. Jashari, Jetullah. (2017)  DEVELOPING MODELS OF MANAGERIAL COMPETENCIES OF MANAGERS: A REVIEW. International Journal of Economics, Commerce and Management. United Kingdom Vol. V, Issue 4, April 2017. Licensed under Creative Common Page 186. http://ijecm.co.uk/ ISSN 2348 0386
Mashavira, N. Chipunza, C. & Dzansi, D.Y. (2019). Managerial interpersonal competencies and the performance of family- and non-family-owned small and medium-sized enterprises in Zimbabwe and South Africa. SA Journal of Human Resource Management/SA Tydskrif vir Menslikehulpbronbestuur, 17(0), a1130. https://doi.org/ 10.4102/sajhrm.v17i0.1130
Mesárošováa, M. & Mesárošb, P. (2012). Learning to Learn Competency and Its Relationship to Cognitive Competencies of University Students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 4273–4278.
Morand, D. A. (2001). The emotional intelligence of managers: Assessing the construct validity of a nonverbal measure of “people skills”. Journal of Business and Psychology, 16(1), 21–33. doi:10.1023/A:1007831603825
Qiao, J. X. & Wang, W. (2009). Managerial Competencies for Middle Managers: Some Empirical Finding from China. Journal of European Industrial Training, 33 (1), 69 - 81.
Oxford Advanced Learners Dictionary (2003). Sixth Edition, Edited by sally Wehmeier. Oxford University Press. - Payandeh, Abolqasem (1906). Nahj al-Fasaheh. Iran: Javidi Publications.
Porter, K.P. Smith & R. Fagg (2006). Leadership and Management for HR Professionals. Oxford: Butterworth Heinemann.
Prado-Gasc_o, V. Pardo, I. Q. & P_erez-Campos, C. (2017). Knowledge management and organizational culture in a software development enterprise. Journal of Small Business Strategy, 27(1), 37–50.
Shahhosseini, V. & Sebt, M. (2011). Competency-based selection and assignment of human resources to construction projects. Scientia Iranica, 18 (2), 163–180.
Sadat Khoshoue, M. i. Oreyzi, H. R. & Noori, A. (2013). The Eight Managerial Competencies: Essential Competencies for Twenty First Century Managers. Iranian Journal of Management Studies, 6 (2), 131-152.
Ryan, G. L.M. Spencer & U. Bernhard (2012). “Development and Validation of a Customized Competency-Based Questionnaire: Linking Social, Emotional, and Cognitive Competencies to Business Unit Profitability”. Cross Cultural Management, 19 (1): 90-103.
Torres, P. & Augusto, M. (2017). The impact of experiential learning on managers’ strategic competencies and decision style. Journal of Innovation and Knowledge, 2(1), 10–14. doi: 10.1016/j.jik.2016.06.001
Trivellasa, P. & Drimoussisb, C. (2013). Investigating Leadership Styles, Behavioural and Managerial Competency Profiles of Successful Project Managers in Greece. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 73, 692–700.
Veliu,Liridon. Manxhari, Mimoza. (2017). THE IMPACT OF MANAGERIAL COMPETENCIES ON BUSINESS PERFORMANCE: SME’s IN KOSOVO. Vadyba Journal of Management 2017,№1 (30) ISSN 1648-7974.
Winterton, J. (2009). Competence Across Europe: Highest Common Factor or Lowest Common Denominator? Journal of European Industrial Training, 33 (8:9), 681 - 700.
Hayton, J.C. & McEvoy, M. (2006). Guest editor’s note. Human Resource Management, 45(3), 291–294. https://doi.org/10.1002/hrm.20127
Wright, T. & Goodstein, J. (2007). Character is not dead in management research: A review of individual character and organizational-level virtue. Journal of Management, 33(6), 928–958. doi:10.1177/0149206307307644.