شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌های برنامه جانشین‌پروری در ارتش جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری مدیریت فناوری اطلاعات، گرایش هوش تجاری، دانشکده مدیریت و علوم نظامی، دانشگاه امام علی (ع) (*نویسنده مسئول)؛ Alisalarnejad@gmail.com

2 استادیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و علوم نظامی، دانشگاه امام علی (ع)

10.22034/IAMU.2021.523547.2525

چکیده

در راستای بیانیه گام دوم انقلاب، ارتش تراز انقلاب اسلامی نیازمند برنامه‌های جانشین‌پروری منسجم است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های برنامه جانشین‌پروری آجا و اولویت‌بندی آن است. روش پژوهش به صورت ترکیبی می‌باشد که در بخش کیفی با روش‌های بررسی نظام‌مند و انجام مصاحبه خبرگی، ابعاد و مؤلفه‌های برنامه جانشین‌پروری استخراج شده است. در بخش کمی از روش‌های دلفی فازی و بهترین بدترین فازی برای تایید و رتبه‌بندی مؤلفه‌های استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه و در بخش کمی، پرسشنامه الکترونیک است. جامعه مورد مطالعه آجا بوده و نمونه‌گیری در مصاحبه با روش هدفمند انجام شده است. در بخش کیفی، محتوای 53 مقاله کاملا مرتبط با موضوع تحقیق با هدف یافتن ابعاد و مؤلفه‌های برنامه جانشین‌پروری بررسی شده است. به منظور تکمیل مؤلفه‌های اکتشافی، مصاحبه‌ای تا اشباع نظری صورت گرفت و تعداد 58 مؤلفه در قالب 5 بُعد استخراج گردید. در بخش کمی با تشکیل پانل خبرگی و پس از سه دور اجرای پرسشنامه الکترونیکی، خبرگان روی 46 مؤلفه برنامه جانشین‌پروری آجا به اجماع رسیدند. در نهایت مؤلفه‌ها با استفاده از روش بهترین بدترین فازی رتبه‌بندی گردید. نتایج نشان داد که در برنامه جانشین‌پروری ارتش به ترتیب، بعد قابلیت‌های سازمانی با 28/4 درصد و قابلیت‌های فرهنگی با 19/7درصد، بالاترین اولویت را میان ابعاد پنج‌گانه دارند. مؤلفه‌های شناسایی و جذب سرمایۀ انسانی، مدیریت جهادی، مهارت‌های ادراکی، حمایت سلسله مراتب و بروزرسانی آموزش‌ها، بیشترین وزن را در برنامه جانشین‌پروری آجا دارند.

کلیدواژه‌ها


ابوالعلایى، بهزاد؛ غفارى، عباس (1393). مدیران آینده، مبانى نظرى وتجارت علمى برنامه‌هاى استعداد یابى وجانشین‌پروری مدیران. تهران: انتشارات مدیریت صنعتى، چاپ دهم.
بوربور جعفری، مریم؛ احمدوند، سهراب (1395). جانشین‌پروری مقدمه جانشین‌سازی، کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز، پژوهش شرکت ایده بازار صنعت سبز.
بهشتی‌فر، ملیکه؛ نکوئی مقدم، محمود؛ پورکیانی، مسعود (1392). جانشین پروری: خلق خزانه استعدادها، دانشگاه علوم پزشکی کرمان. نشر راه تندرستی.
پورصادق، ناصر؛ پیری، شهریار؛ خاتمی، بهزاد (1392). بررسی عوامل مؤثر بر اجرای موفق برنامه جانشین‌پروری مدیران؛ مطالعه موردی. فصلنامه علمی- ترویجی مطالعات منابع انسانی،7 (2) 19 تا 36.
چترچی، نوش‌آفرین؛ طبری، مجتبی (1397). طراحی نظام مدیریت جانشین‌‌پروری در سازمان تامین اجتماعی (مورد مطالعه: اداره کل تامین اجتماعی غرب تهران بزرگ)، تامین‌ اجتماعی 14 (4)، 157 ت 185.
علمداری، حمید (1398). طراحی و تبیین الگوی برنامه‌ریزی جانشینی با رویکرد شایستگی در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب. فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری, 2(4), 38-53
زین‌الدینی بیدمشکی، زهره (1390). سنجش میزان آمادگی آموزش عالی برای اجرای برنامه جانشین‌پروری ومدیریت استعداد. پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسی أرشد در رشته مدیریت آموزشی، به راهنمایی فریبا عدلی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا (س)
عباسی، ستاره؛ شیری، اردشیر؛ تابان، محمد (1396). شناسایی چالش‌های جانشین‌پروری در محیط دانشگاهی (مورد مطالعه:کارکنان دانشگاه‌های استان ایلام). مدیریت در دانشگاه اسلامی، 2(6)، 217 تا 236.
غیاثی ندوشن، سعید؛ پرداختچی، محمدحسن؛ دری، بهروز؛ فراست‌خواه، مقصود (1391). تأملی بر استقرار نظام جانشین‌پروری مدیریت در دانشگاه، مدلی برآمده از نظریه داده بنیاد. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 19(6)، 7 تا 49.
قلی‌پور، آرین؛ پورعزت، علی اصغر؛ سبک رو، مهدی (1390). کاربست مدل میدان نیرو در برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری .فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 1(3)، 119 تا 139.
قلیچ لی، بهروز؛ مشعوفی، شهرام؛ قهرمانی، سعید (1395). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل اثربخشی بر موفقیت نظام جانشین‌پروری در قسمت بانکداری با استفاده از تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیاره (مورد مطالعه: بانک رفاه کارگران)، فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 12(4)، 79 تا 103.
کریمی، عبداله؛ تیموری، هادی؛ شاهین شائمی برزکی، علی (1398). طراحی نظام ارزیابی عملکرد شایسته محور با رویکرد جانشین‌پروری. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت سازمان‌های دولتی، 6، 95 تا 108.
گای، ماتیو؛ سیمز، دوریس (1388). توسعه استعدادهای آتی: راهنمای کاربردی مدیریت استعداد و برنامه ریزی جانشین پروری، ترجمه: نسرین جزنی، تهران: انتشارات سرآمد
لطیفی، میثم؛ عبدالحسین‌زاده، محمدحسین؛ آذرفر، امیر (1395). طراحی الگوی جانشین‌پروری در سازمان‌های دولتی از طریق کاربست مدل سازمانی ساختاری- تفسیری». فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت سازمانی‌های دولتی، 16(4)، 31 تا 48.
جلیلیان، منصور (1391) جانشین‌پروری مدیران و فرماندهان ناجا ابعاد و اعتبار سنجی بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی. فصلنامه نظارت و بازرسی, (18), 31-59.‎
هادی‌زاده مقدم، اکرم؛ سلطانی، فرزانه (1390). تبیین مؤلفه‌های پیاده‌سازی مدیریت جانشین‌پروری در سازمان. فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، 10(3)، 39 تا 82.
هزارجریبی، جعفر؛ سیدنقوی، میرعلی؛ کولیوند، علیرضا (1396). الگوی جانشین پروری فرماندهان و مدیران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.‎
Bazneshini, S. S., Golafshani, S. A. H., Rahmanseresht, H., & Rabiei, M. (2020). Adopting a Core Competency Approach to Model Succession-planning Management: A Case Study of Iranian National Gas Company. Global Business Review, 0972150920974143.
Byham W. C (2002). A new look at succession managemen. Ivey Business Journal. 5(4), 66
Cheng, Ch. & Lin, Y. (2002). Evaluating the best mail battle tank using fuzzy decision theory with linguistic criteria evaluation. European Journal of Operational Research, (142):147-186.
Collins, S. K., & Collins, K. S. (2007). Succession planning and leadership development: critical business strategies for healthcare organizations. Radiology management, 29(1), 16-21.
 
Conger, J, and Fulmer, R. (2003). Developing your leadership pipeline. Harvard Business Review, 81(12): 76
Galbraith, Q, Smith, S.D. and Walker, B. (2012). A case for succession planning: How academic libraries are responding to the need to prepare future leaders. Library Management, 33(4/5): 221 – 240
Gandossy, R. P., & Verma, N. (2006). “Passing the torch of leadership”. Leader to Leader, 40, 37–44.
Guo, S.; Zhao, H. Fuzzy best-worst multi-criteria decision-making method and its applications. Knowl.-Based Syst. 2017, 121, 23–31.
Gothard, S, & Austin, M.J. (2013). Leadership Succession Planning: Implications for Nonprofit Human Service Organizations. Administration in Social Work, 37: 272–285.
Groves, K.S. (2007). “Integrating leadership development and succession planning best practices”, Journal of Management Development, 239-260.
Helton, K. A., & Jackson, R. D. (2007). “Navigating Pennsylvania's dynamic workforce: Succession planning in a complex environment”. Public Personnel Management, 36(4), 335- 347
Herrera, F. (2002). “Demystifying succession planning”. Employment Relations Today, 29(2), 25–31.
Hills, A (2009). Succession Planning or smart Talent management, idustrial commercial Traning. 41(1), 11.
Hafezalkotob, A.; Hafezalkotob, A. A novel approach for combination of individual and group decisions based on fuzzy best-worst method. Appl. Soft Comput. 2017, 59, 316–325.
Hsu, Y. L., Lee, C. H., & Kreng, V. B. (2010). The application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection. Expert Systems with Applications, 37(1), 419-425.
Huang, T (2007). Succession Management Systems and Human Resource Management Outcomes. International Journal of Manpower. 22(8), 736.
Ishikawa, A., Amagasa, M., Shiga, T., Tomizawa, G., Tatsuta, R., & Mieno, H. (1993). The max-min Delphi method and fuzzy Delphi method via fuzzy integration. Fuzzy sets and systems, 55(3), 241-253.
Ip, B. (2009). “Planning and controlling business succession planning using quality function deployment”. Total Quality Management, 20(4), 363–379.
Jarrell, K. M., & Pewitt, K. C. (2007). Succession Planning in Government: Case Study of a Medium-Sized City. Review of Public Personnel Administration, 27(3), 297–309.
Jindal, P., & Shaikh, M. (2020). TALENT MANAGEMENT EFFICIENCY IN SUCCESSION PLANNING: A PROPOSED MODEL FOR PHARMACEUTICAL COMPANIES. International Journal of Management (IJM), 11(12).
Kim, S (2003). Linking employee assessments to succession planning. Public Personnel Management. 32(4), 415
Lynn, D. B. (2001). “Succession management strategies in public sector organizations: Building leadership capital”. Review of Public Personnel Administration, 21(2), 114–132
Motwani, J; Levenburg, Nancy M.; Schwarz, Thomas V.; and Blankson, C, (2006). “Succession Planning in SMEs: An Empirical Analysis”. Peer Reviewed Articles. P. 3
Mou, Q.; Xu, Z.; Liao, H. An intuitionistic fuzzy multiplicative best-worst method for multi-criteria group decision making. Inform. Sciences 2016, 374,
Mullen, P. M. (2003). Delphi: myths and reality. Journal of health organization and management.
O’Donohue, M. (2016). Using a Knowledge Management Approach to Support Effective Succession Planning in the Civil Service. Computer Sciences, Masters Dissertation (MSc).
Okoli, C., & Pawlowski, S. D. (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information & management, 42(1), 15-29
Pandey, S. & Sharma, D. (2014). Succession Planning Practices and Challenges: Study of Indian Organisations. Procedia Economics and Finance, 11: 152 – 165
Phillips, L. K. (2019). Succession Planning in Nursing Academia: A Scoping Review. International Journal of Nursing Education Scholarship, 1(open-issue).
Rezaei, Jafar. Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53 (2015): 49-57.
Rothwell, W.J. (2010). Effective succession planning: Ensuring Leadership Continuity and Building Talent from Within. 4th edition, New York, American Management Association.
Sambrook, S. (2005). Exploring succession planning in small, growing firms. Journal of Small Business and Enterprise Development, 12(4): 579 – 594
Siddaway, A.P. Meiser-Stedman, R., Serpell, L., & Field, A.P. (2014). A meta-analysis of risk factors for post-traumatic stress disorder in children and adolescents. Clinical Psychology Review,32, 122-138
Stadler, K. (2011). Talent Reviews: The key to effective succession management, business strategy series, 12(5), 264-271.
Taylor, T., McGraw, P (2004). Succession Planning Practices in Australian Organizations. International Journal of Manpower. 25(8), 741
Wolfred, T. (2008). “Building leaderful organizations: Succession planning for nonprofits”. Annie E. Casey Foundation Executive Transition Monograph Series,6.