پژوهش حاضر به منظور تفکیک انگیزهها و عوامل رقابتجویی بهروش روانسنجی، صورت گرفته است. آزمودنی‌های پژوهش شامل 400 دانشآموز دختر و پسر (سن 18-14) دبیرستان‌های دولتی شهر تهران به تعداد مساوی از هر دو جنس بهروش تصادفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از اجرای پرسشنامة رقابتجویی فرانکن (1995) در هر دو گروه، بهصورت مجزا مورد تحلیل عاملی قرار گرفت. در استخراج عامل‌ها از روش مؤلفههای اصلی، و در چرخش عامل‌ها از روش‌های متعامد و متمایل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی مجزا، به استخراج و چرخش هفت عامل با ارزش ویژة بزرگتر از 1 در گروه پسران، و شش عامل در گروه دختران منجر شد. در گروه پسران سه عامل، و در گروه دختران چهار عامل، قابل تفسیر و معنادار تشخیص داده شدند. دو گروه در دو عامل از عامل‌های بهدست آمده مشترک و مشابهاند، که این عامل‌ها تحت عناوین «اشتیاق به برنده شدن» و «انگیزش برای تلاش و کوشش در رقابت» نامگذاری شدهاند. بین عامل اخیر و پیشرفت تحصیلی، در هر دو گروه، همبستگی مثبت معنادار (پسران 01/0P< و دختران 05/0P<) وجود داشت. اما، بین عامل مربوط به «اشتیاق به برنده شدن» و پیشرفت تحصیلی رابطة معناداری وجود نداشت. در گروه پسران عامل دیگری با نام «خشنودی ناشی از عمل کردن بهنحو احسن»، و در گروه دختران دو عامل دیگر تحت عناوین «خشنودی ناشی از حصول بهبود در عملکرد» و «ترجیح دادن تکالیف دشوار» بهدست آمد. بنابراین، از نظر تشکیل عوامل رقابتجویی، بین دو گروه برخی تفاوت‌ها و شباهت‌ها مشاهده شد. در مجموع، نتایج بهدست آمده مؤیّد یافتههای پژوهش‌های گذشته در مورد عوامل رقابتجویی است.
)