شناسایی عناصر سازمان جهادی و بررسی تاثیر آنها بر اثربخشی سازمانی(مورد مطالعه: نزاجا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت- دانشکده مدیریت و علوم نظامی- دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران، (* نویسنده مسئول)؛ amohammadi1360@yahoo.com

2 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

تاکنون در خصوص عناصر سازمان جهادی، تحقیق منسجمی صورت نگرفته است و تبیین و تئوریزه کردن اجزا و عناصر این نوع سازمان در سطوح کلان، میانی، و خرد شایان توجه است. بنابراین، هدف این تحقیق شناسایی عناصر سازمان جهادی از یک طرف و تعیین ارتباط این عناصر با اثربخشی سازمانی از طرف دیگر است. در همین راستا، ابتدا از طریق تحلیل محتوای کیفی و بر محوریت اندیشه مقام معظم فرماندهی کل قوا، و منابع علمی و اسلامی، عناصر سازمان جهادی در سه مقوله انسان‌شناختی، ساختاری، و سیاست‌گذاری شناسایی شد و سپس اجزای این 3 مقوله از طریق اجرای پنل دلفی در بین 8 متخصص علوم اجتماعی  و در دو مرحله شناسایی شد. در خصوص اعتبار یافته­های تحقیق باید گفت که در کل فرآیند اجرای مرحله دلفی سعی شد علاوه بر پنل، از تعدادی خبره حوزه مدیریت جهادی در کنترل سؤالات اولیه استفاده به‌عمل آید. روایی و پایایی مرحله کمی تحقیق هم به ترتیب با اتکا به خبرگان و ضریب الفای کرانباخ بوده است.  مساعدت نظری تحقیق، شناسایی و دسته­بندی ابعاد انسان‌شناختی، ساختاری، و سیاستی سازمان‌های جهادی و تعیین ارتباط آن‌ها با اثربخشی سازمانی است. بر اساس یافته­های تحقیق، 16 مفهوم /مضمون مرتبط با انسان‌شناسی،13 مفهوم /مضمون مرتبط با ساختارها و 11 مفهوم /مضمون مرتبط با سیاست‌گذاری، شناسایی و دسته­بندی شد. در مرحله دوم تحقیق از طریق مدل­سازی معادلات ساختاری و نمونه­گیری تصادفی از یکی از مراکز نزاجا میزان تأثیر عناصر سازمان جهادی بر اثربخشی سازمان مورد آزمون قرار گرفت. بر اساس یافته­های تحقیق، تأثیر سازمان جهادی بر اثربخشی سازمانی مثبت و معناداری می­باشد. همچنین تأثیر ساختار سازمان جهادی و انسان‌شناسی سازمان جهادی بر اثربخشی مثبت می­باشد و بالأخره، در این تحقیق تأثیر سیاست‌گذاری بر اثربخشی معنادار نبود.  نتیجه نهایی این است که انسانِ جهادی با سیاست‌گذاری‌های خوب در بستر ساختارهای پویا می­تواند اثربخشی سازمانی را ارتقاء دهد.

کلیدواژه‌ها


اشتیاقی، علیرضا.(1390). خودسازماندهی و سیستم. موجود در urbart.persianblog.ir
امام خامنه­ای (مد ظله­العالی)- سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران،3/1/1399
بابایی مجرد، حسین.(1395). مدیریت جهادی: کنش جهادی و نظریه سازمانی دیوان سالاری. نامه دفاع. شماره 41
بیانات مقام معظم رهبری در جلسه تبیین سیاست­های اقتصاد مقاومتی، 20/12/1392
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، 6/6/1392
پایدار، فرانک؛ و رجبی، کیاپی، مرتضی.(1398). نقش مدیریت دانش و توامند سازی کارکنان در اثربخشی سازمانی ناجا. فصلنامه مطالعات راهبردی ناجا. سال چهارم، شماره یازدهم، بهار 1398
پورصادق، ناصر و ذاکری قزانی، زهرا. (1394). بررسی تأثیر مدیریت جهادی بر اثربخشی سازمان در سه بعد رهبر، پیرو و زمینه. فصلنامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). سال هفتم. شماره 4
حسین پور، داود؛ و قربانی پاچی، عقیل.(1396). تأثیر راهبردهای توسعه منابع انسانی بر ااثربخشی سازمانی با نقش میانجی اعتماد متقابل و رضایت شغلی در سازمان ورزش و جوانان مازندران. پژوه­ های مدیریت راهبردی، سال بیست وسوم، شماره 65 ، تابستان 96
حسینی، مهدی؛ موغلی، علیرضا؛ سرلک، محمد علی؛ و دلجو، غلامحسین.(1395). طراحی مدل سازمان جهادی. فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت سازمانهای دولتی. دوره 4، شماره 3، ص 28-13.
خزائی، داود؛ افجه­ای، سید علی اکبر؛ خاشعی، وحید؛ و فربهی، احمد.(1398). الگوی نظری مدیریت جهادی با استفاده از سخنان امیر المومنین(ع).فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه. سال هفتم- شماره 27- پائیز 1398. صص 24-1
دانایی فرد، حسن؛ رضائیان، علی؛ و بنافی، مسعود.(1392). تبیین مفهوم سرمایه روانشناختی و طراحی سازه ای بومی برای سازمانهای دولتی ایران. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی. سال دوم، شماره 2،صص 60-31
دانایی فرد، حسن؛ و الوانی، سید مهدی.(1390). نظریه آشوب در سازمان. تهران: انتشارات صفار
دانایى فرد، حسن، رجب­زاده، على و سالارى، على محمد.(1389). آن سوى دانش و تجربه مدیریتى: تحلیلى بر ارکان شکل دهنده حکمت مدیریتى از نگاه مدیران ناجا. فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی. سال پنجم، شمارة سوم، پاییز - ص 396-417
رضایی صوفی، مرتضی؛ دوستار، محمد، سعادت، مهدی.(1391). بررسی رابطه بین سلامت سازمانی و اثربخشی در اداره ورزش و جوانان گیلان. پژوهش های کاربردی مدیریت و علوم زیستی در ورزش. شماره 2، پائیز 1391، ص.ص.72-61
رهنورد، فرج الله.(1390). جزوه کلاسی مدیریت استراتژیک. موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت متعلق به ریاست جمهوری.
زکی، محمد علی؛ گوردزی, حسن؛ و سوری، زهره.(1394). بررسی رابطه بین سبک مدیریت با اثربخشی سازمانی. فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی. سال چهارم. شماره 5- صص 149-172
شمائی کوپایی، میلاد؛ و اسمعیلی گیوی، محمد رضا.(1393). مدل پارادایمی مدیریت جهادی با استفاده از نظریه داده بنیاد. فصلنامه چشم اندازه مدیریت دولتی. شماره 19- پاییز 1393- ص ص 150-119
صحت، سعید؛ ایزد پناه، بهروز؛ و قربانی پاچی، عقیل.(1398). اثر انعطاف پذیری منابع انسانی بر اثربخشی سازمانی با نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی در شرکت بیمه ایران. فصلنامه مدیریت بهره وری. سال 12 شماره 48- بهار 1398. ص ص 180-143
صفریان، روح الله؛ شهرام نیا، امیر مسعود؛ مسعودنیا، حسین؛ مکی، پریسا.(1396). ساختار نظام اداری و فرآیند توسعه سیاسی در دوره اصلاحات.فصلنامه رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، سال نهم، شماره 51، پائیز 1396
عسگری، ناصر.(1394). مدیریت رفتارسازمانی پیشرفته. تهران: انتشارات ماهان.
قرایی آشتیانی، محمد رضا؛ پورصادق، ناصر.(1398). نقش و تاثیر فرهنگ سازمانی بر مدیریت جهادی با تاکید بر دیدگاه حضرت آیت الله العظمی امام خامنه­ای. فصلنامه علمی مطالعات بین رشته­ای دانش راهبردی دفاع ملی، سال 9، شماره 37، صص 48-7
کلانتری، فتح الله.(1394). کاربست سیاست دفاعی با راهبرد­دفاعی و راهبر­د نظامی. مجله سیاست­دفاعی. سال 23. شماره 92
لطیفی، میثم، هاشمی گلپایگانی، سید محمد حسین و یخچالی، مصطفی.(1395). شناسایی و توصیف مؤلفه های سازمانهای جهادی. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 24، شماره 2، تابستان 1395
محمّدی ری شهری، محمد.(1393). انسان شناسی از منظر قرآن و حدیث، قم: دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۳۹۳ ش، رقعی، ۱۷۲ ص.
مطهری، مرتضی(1380). آزادی معنوی. تهران: انتشارات صدرا.
معاونت امور راهبردی و اشراف کلی فرماندهی (1393). شرحی بر نامگذاری سال 93، انتخاب حکیمانه فرماندهی معظم کل قوا امام خامنه­ای عزیز" کارنوشت اول معاونت امور راهبردی و اشراف کلی فرماندهی. صص 53-10
منوریان، عباس؛ محمدی، اصغر؛ زارعپور، فضل الله.(1391). خلق سازمانهای دانش محور. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
نصیری، حسین.(1390).  مبانی مدیریت و سازمان. تهران: انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع).
نقی پور اصل، رضا؛  آفرینش خاکی، اکبر؛حمیدی، مهرزاد .(1394). ارتباط فرهنگ سازمانی، مدیریت دانش و اثربخشی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان . پژوهش های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش 7 (2)، 67 -57
الوانی، سید مهدی.(1393). جزوه منتشر نشده سمینار بهره­وری در دولت- تهران: دانشگاه تربیت مدرس
وحیدی، محمد؛ رستگار، عباسعلی؛ و ابراهیمی، سید عباس.(1398). شناسایی نگرش­ها و ذهنیت های حوزه مدیریت جهادی (نمونه پژوهش: مدیران کمیته امداد امام خمینی). نشریه علمی مدیریت اسلامی، سال 27، شماره 3، صص 112-83
یاراحمدی خراسانی، مهدی (1393). ابعاد و مؤلفه های مدیریت جهادی موجود در http://harfeakhar.com/. تاریخ مشاهده: دهم اذر 93
یخچالی، مصطفی؛ لطیفی، میثم؛ پورصادق، ناصر؛ و هاشمی گلپایگانی، سید محمد حسین.(1397). فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال دوازدهم، شماره اول، بهار و تابستان 1397 ، شماره پیاپی 23 ، صص
Bakker, A, and schaufel, W.(2008).Positive organizational behavior: Engaged employees in flourishing organizations. Journal of Organizational Behavior. 29, 147–154
Brinkerhoff, D.W. and B.L. Crosby. 2002. Managing Policy Reform: Concepts and Tools for Decision-Makers in Developing and Transitioning Countries. Bloomfield, CT: Kumarian Press
Chinoperekweyi, j. (2019). Comparative analysis of organizational effectiveness in banking: A case study of the Zimbabwean banking sector. International Journal of Commerce and Management Research. Volume 5; Issue 1; January 2019; Page No. 13-21
Erhan, A. (2016). Performance: The role of organizational agility. Journal of Business Research. 69(5), 1544-9.
Gioia, D.A. (1986). The state of the art in organizational social cognition”, in Sims, H.P. and Gioia, D.A. (Eds), the thinking organization, dynamics of organizational social cognition, Jossey- Bass, London
Jones, D. C, Kalmi, P, & Kauhanen, A. (2010). How does employee involvement stack up? The effects of human resource management policies on performance in a retail firm. Industrial Relations: A journal of economy and society, 49(1), 1-21.
Lin, C. H & Tseng, S. M (2005). “The Implementation the knowledge management system”. Journal of Industrial Management and Data System, Vol. 105, No. 2, 208- 222.
Manoharana, A and Singal, M.(2019). Organizational effectiveness in hospitality: Managers perspectives. International Journal of Hospitality Management 80 (2019) 123–125
Morgan, G. (1996). The images of organization, sage, London
Nonaka, I., Takeuchi, H. And Umemoto, K. (1996). A Theory of Organizational Knowledge powell C. The Delphi Technique: Myths and Realities. J Adv Nurs 2003 Feb; 41(4): 376-82.
Peddler, M. (2000), Issues in Health Development: Networked Organisations_ an Overview, HAD, London, pp. 1-10.
Reynolds, D. J. (2003). A study of U.S chief executive officers’ managerial wisdom.
Senior, B. (1997), Organistional Change, Prentice –Hall, Harlow
Spourgeon, P. and Barwel, F. (1991). IMPLEMENTING CHANGE IN NHS: A PRACTICAL GUID FOR GENERAL MANAGERS, CHAPMAN HALL LONDON
Willcocks, S.G. (2002). Adopting a multi- perspective approach to the study of public sector managerial effectiveness.the international journal of public sector management.Vol.15 No. 4, PP.262-280.
Zhao, Z., V. Klemas, Q. Zheng, and X.-H. Yan (2003), Satellite Observation Of Internal Solitary Waves Converting Polarity, Geophys. Res. Lett., 30(19), 198 Doi: 10.1029/2003gl018286.