ارائه الگوی فرماندهی و مدیریت در سازمان های دفاعی از منظر امام علی (ع): پژوهشی کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده مدیریت، دانشگاه افسری امام علی(ع) ، تهران، ایران (نویسندة مسئول)؛ mkhitmanager@gmail.com

2 دانشیار دانشکده مدیریت ، دانشگاه افسری امام علی(ع) ، تهران، ایران

چکیده

بی‌تردید فرماندهی رکن رکین نیروهای مسلح است. فرماندهی مهم‌ترین عامل تداوم حیات و استمرار موفقیت یک سازمان نظامی محسوب شده و نقش بسیار مهم و حیاتی در رشد، بالندگی و پیشرفت آن را بر عهده دارد. این فرماندهی و مدیریت شایسته است که می‌تواند همواره مشوق و حامی پیشرفت و تحول در یک سازمان دفاعی اثربخش باشد. هدف از ارائه مقاله حاضر تبیین الگوی فرماندهی و مدیریت از منظر امام علی (ع) است که به‌عنوان الگویی اخلاقی و اسلامی همیشه بایستی مدنظر سیاست‌گذاران و فرماندهان سازمان‌های دفاعی باشد. بر همین اساس از روش کیفی و استراتژی تحلیل مضمون بهره گرفته شد. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل کیفی مکس کیودا مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج کیفی پژوهش مبین آن است که 66 مضمون فرعی بر اساس بیانات امام علی (ع) درباره فرماندهان و ویژگی‌های آن‌ها از نهج‌البلاغه استخراج شد که در 9 طبقه منش فرماندهی، اخلاق نظامی، معیارهای شخصیتی، گزینش نظامیان، حقوق حاکم بر نظامیان، شیوه جنگاوری، رهبری نیروها، گزینش فرماندهان، حقوق نظامیان بر حاکم، طبقه‌بندی شدند.

کلیدواژه‌ها


اسدی، هیبت اله، (13861)، فرماندهی در چشم انداز 1400. نشر دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران.
امام خامنه­ای، سیدعلی، 1389، حدیث ولایت، تهران، مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب.
آقامحمدی، داود، سیمای فرماندهی مدیریت و رهبری در نظام اسلامی، معاونت پژوهش دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، 1389.
آیت میردامادی (1377). ویژگی‌های فرماندهان و مدیران در نظام اسلامی از دیدگاه اسلام. میرداماد، تهران.
بنیادی نایینی. علی، تشکری. محمود. طراحى الگوی شایستگی­های مدیران و فرماندهان ناجا از دیدگاه امام خمینى (ره) و مقام معظم رهبرى (مد ظله العالى). فصلنامه نظارت و بازرسی، سال ششم، شماره 19، ص 30-7، 1391.
بیانات دردیدارمقام معظم رهبری با دانشجویان وفرماندهان نیروی زمینی ارتش، 28/7/1372
بیانات‌ در مراسم‌ اعطای‌ نشان‌ فتح‌ به‌ فرماندهان‌ و نیروهای‌ نظامی‌ ارتش‌ و سپــاه،‌ 15/11/1368
بیانات در مراسم تحلیف و اعطاى سردوشى به فارغ التحصیلان دانشکده ى افسرى امام على (ع)، 28/7/1387
تاج آبادی، حسین و بیات، مهدی (1392). "شایستگی های کلیدی در نصب مدیران دستگاه قضایی بر اساس بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری (مدظله العالی)". دوفصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 21، شماره 1، صص 104-83.
خورشیدی عباس (1385)، ضرورت و اهمیت فرماندهی و رهبری، مدیریت نظامی شماره 22 تابستان، ص 42-23.
خورشیدی، عباس و قربانی، رضا (1391). "عوامل و شاخص های موثر در رهبری و مدیریت فرماندهان نیروی زمینی در آینده". فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت نظامی. شماره 47، سال دوازدهم، ص 11-34.
رشید زاده، فتح الله (1383)، ویژگی‌های فرماندهان آینده، همایش راهکارهای ارتقای کیفی دانشگاه‌های نیروهای مسلح، تهران. صص. 167-99.
رشید زاده، فتح الله (1389)، تبیین اندیشه‌های نظامی فرماندهی معظم کل قوا، فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 37، بهار.
رشید زاده، فتح الله (1389)، تربیت نظامی، تهران، انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع).
رشیدزاده، فتح الله. منش ورفتار فرماندهی، تهران، انتشارات دانشگاه امام علی (ع)،1387
شیخ زاده، م. (1390). تدوین الگوی رهبری خدمتگزار مبتنی بر دیدگاه امام خمینی (ره). پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، تهران.
عظیم‌زاده (1389). تئوری مدیریت از دیدگاه امام علی (ع). فصلنامه ندای صادق، شماره 20.
محمدی ­ری­شهری (1385). اخلاق مدیریت در اسلام. مؤسسه فرهنگی دارالحدیث، قم.
محمدی‌فر، ناصر (1384)، فرمانده و هنر فرماندهی، ره‌آورد مدیریت نظامی، شماره 17 و 18، بهار و تابستان، ص 33-3.
معصومی (1385). نظارت و کنترل از دیدگاه اسلام. سروش هدایت، خرم آباد.
مکارم شیرازی. ناصر، مدیریت و فرماندهی دراسلام. قم: انتشارات هدف، 1367.
نقی پور فرد (1381). اصول مدیریت اسلامی و الگوهای آن. مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران.
نهج البلاغه، محمد دشتی، 1378.
همتی، خیر الله؛ درودگر، اسدالله (1383)، فرماندهی و مدیریت در تیپ، انتشارات معاونت آموزشی نزاجا.
یوسفیان، نعمت الله (1390)، درآمدی بر فقه فرماندهی، مرکز تحقیقات اسلامی، شماره 31 مرداد- شهریور.
ADP Army Leadership and the Profession, ADP 6-22 (2019). Wash­ington: Headquarters Department of the Army.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
DL Developing leaders, A Sandhurst Guide (2012). Camberley, The Royal Military Academy Sandhurst.
Edwards, R.S. Bentley, L.W. Walker, R.W. (2006), Professional­ism and leadership: requisite proficiencies for CF transformation, Canadian Military Journal, Kensington: Canadian Defence Acad­emy, 6-12.
KHZZ Kodeks Honorowy Zotnierza Zawodowego Wojska Polskiego (2008). Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
LCF Leadership in the Canadian Forces, Leading People (2007). Kingston: Canadian Defence Academy.
MALINOWSKI, P. (2019). Transformation of Military Leadership as an Element Constituting Military Security. Safety & Defense, 5(2), 41-46.
Operation, FM 3-0, C1 (2011). Washington: Headquarters Depart­ment of the Army.
Pentagon. (2007). Comandering. http://www. Pentagon-usa-comiservo3.html
Riley, R. Hatfield, J. Paddock, A. Fallesen, J.J. 2012 Center For Army Leadership Annual Survey of Army Leadership (CASAL): main findings, Technical Report 2013-1(2013). Fort Leavenworth: Leadership Research, Assessment and Doctrine Division.
Roberts, R. (2018). Twelve Principles of Modern Military Leadership. NCO Journal, 1-8.
Suka, M. (2018). Military Leadership as a Model of civil Leadership. Paper presented at the Conference Book of Proceedings.
 U.S. Army, Leader Development, FM 6-22 (Washing­ton, D.C.: U.S. Government Printing Office, June30,2015),chap.1,pp.3,http://www.milsci.ucsb.edu/sites/secure.lsit. ucsb.edu.mili.d7/files/sitefiles/fm6_22.pdf.
U.S. Army, Leader Development, FM 6-22 (Washing­ton, D.C.: U.S. Government Printing Office, June 30, 2015), chap.1, pp.3, http://www.milsci.ucsb.edu/sites/secure.lsit. ucsb.edu.mili.d7/files/sitefiles/fm6_22.pdf