تاب‌آوری سرمایه انسانی سامانه آماد و پشتیبانی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت دفاعی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران، (*نویسنده مسئول) Habibkhakinahad1362@gmail.com

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران. ایمیل: Roshani.r@casu.ac.ir

3 عضو هیئت علمی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران. ایمیل: M.rajabpour51@casu.ac.ir

10.22034/IAMU.2022.542493.2683

چکیده

تاب‌آوری (سازمانی) مفهوم جدید و رو به رشدی در تحقیقات مدیریتی است که تمرکزش بر حفظ حیات سازمان در زمان تغییرات و اختلالات پیش‌بینی ‌نشده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین تاب‌آوری سرمایه انسانی سامانه آماد و پشتیبانی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران؛ به بررسی ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های تاب‌آوری سرمایه انسانی از دیدگاه خبرگان در این سامانه پرداخته است. پژوهش از نظر نتیجه، توسعه‌ای، ازنظر اهداف، کاربردی و روش اجرای آن توصیفی بوده است. جامعه آماری شامل 147 نفر از فرماندهان و مدیران با حداقل 20 سال خدمت، دارای مدرک تحصیلی کارشناسی به بالا که شناخت کاملی از ساختار و اهداف این سامانه داشتند می‌باشد که با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران، حجم نم ونه به تعداد 106 نفر انتخاب شدند. ابزار سنجش، علاوه بر مطالعه اسناد و مدارک و مصاحبه خبرگی، شامل یک پرسش‌نامه‌ 15 سؤالی پژوهشگر ساخته مبتنی بر طیف لیکرت بود که با بهره‌گیری از روش محاسبه‌ شاخص نسبت روایی محتوایی (ضریب لاوشه)، هر یک از ابعاد، مؤلفه‌ها‌ و شاخص‌ها، پالایش و تعداد 10 سؤال آن تأیید و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده­های کمی با نرم‌افزار اس.پی.اس.اس و تحلیل اطلاعات و مصاحبه‌ها با دسته‌بندی، پردازش و قضاوت کیفی انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل آمیخته پژوهش نشان داد که به ترتیب اهمیت عوامل: انعطاف‌پذیری و انطباق‌پذیری کارکنان، آموزش کارکنان و سپس انگیزش کارکنان، در تاب‌آوری سرمایه انسانی سامانه آماد و پشتیبانی نزاجا نقش دارند.

کلیدواژه‌ها


امیری، مقصود. الفت، لعیا. فیضی، کامران. صالحی ابرقویی، محمدعلی. (1397). طراحی مدلی برای تاب‌آوری سازمانی، فصلنامه مدیریت بهره‌وری، سال یازدهم، شماره 44، ص 38
باقری‌منش، محمد. زارعی، امیرعلی. علمداری، احسان. (1399). ارزیابی وضعیت تاب آوری سیستم های آمادی دفاعی (مطالعه موردی: فرماندهی آماد و پشتیبانی یک یگان دفاعی)، نشریه علمی اندیشه آماد، سال نوزدهم، شماره 75، ص 95
توت‌کار بیدریغ، محمود. فاضلی، مجتبی. حسنی، نعمت. (2016). بررسی عوامل مؤثر بر بهبود تاب‌آوری سازمان‌ها در زمان بحران، تهران، هفتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران
جهانی، مصطفی. آذر، عادل. مقبل با عرض، عباس. (1396). ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪل ﺗﻔﺴﯿﺮی- ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺎب آوری زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺄﻣﯿﻦ، تهران: فصلنامه ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ، ﺷﻤﺎره 7، دوره زﻣﺴﺘﺎن، ص 7
چیت­کران، حسین. ابراهیمی، سیدعباس. فیض، داود. (1395). شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تاب­آوری سازمانی در صنایع کوچک و متوسط، دانشگاه سمنان، دانشکده اقتصاد، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، ص 25
حسینی، ابوالحسن. جعفری بازیار، فاطمه. (1398). تاب‌آوری سازمانی از منظر کارکنان و مدیران سازمان، فصلنامه علمی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال بیست و هشتم، شماره 91، ص 26
دودانگه، محمود. حمیدی، علی. (1392). آماد و پشتیبانی و کارکردهای آن، مرکز مطالعات و پژوهش‌های آماد و پشتیبانیی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع)
رزمپوش، مینو. رمضانی، خسرو. معردپور، علی‌رضا. کولیوند، پیرحسین. (1397). تأثیر آموزش بر کیفیت زندگی و تاب آوری پرستاران. مجله پژوهشی شفا خاتم، دوره 7، شماره 1، ص 52
روشنی، رضا. پیراسته، مرتضی. (1396). مدیریت آماد و پشتیبانی، انتشارات دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، چاپ اول.
زهتاب سلماسی، یعقوب. (1387). جنگ ناهمتراز، تهران: انتشارات دافوس آجا
سپهوند، تورج. (1398). نقش معنویت محیط کاری و تاب آوری در پیش بینی بهزیستی روان شناختی کارکنان، مجله روانشناسی 91، سال بیست و سوم، شماره 3، پاییز، ص 322
سیف، علی‌اکبر. (1400). روانشناسی پرورشی، تهران: انتشارات آگاه
شعرباف علیائی، لیلا. همتیان، هادی. دانایی، ابوالفضل. (1401). شناسایی و تعیین ابعاد و معیارهای عملکرد با تاکید بر تاب‌آوری سازمانی و نقاط مرجع استراتژیک. مجلّۀ علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ص25
غنچه، سمیه. گل پور، رضا. (1401). رابطه تاب‌آوری و حمایت اجتماعی با سلامت اجتماعی در دانشجویان: نقش تعدیلی خود‌دلسوزی. فصلنامه پژوهشهای روانشناسی اجتماعی، شماره چهل و پنجم، ص 47
قاسم، مرضیه. حسین چاری، مسعود. (1391). تاب‌آوری روان شناختی و انگیزش درونی - بیرونی: نقش واسطه ای خودکارآمدی، فصلنامه روانشناسی تحولی (روانشناسان ایران)، دوره 9، شماره 33، ص 67
گل وردی، مهدی. (1396). تاب‌آوری ملی: مروری بر ادبیات تحقیق، فصلنامه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی، دوره 7، شماره 25، ص294
لوبوف، مایکل. (1393). بزرگ‌ترین اصل مدیریت در دنیا، ترجمه مهدی ایران‌نژاد پاریزی، نشر مدیران تهران
محمدی شهرودی، حامد. رحیمی نیا، فریبرز. ملک‌زاده، غلامرضا. خوراکیان، علیرضا. (۱۳۹۷). پیامدهای روان‌شناختی و غیره روان‌شناختی تاب‌آوری سازمانی ترغیب‌کننده‌هایی برای حرکت به سمت تاب‌آور شدن سازمان‌ها، پژوهشنامه روانشناسی مثبت، سال چهارم، شماره اول، پیاپی ۱۲، ص ۶۶
مزروعی نصرآبادی، اسماعیل. جان‌نثاری، غزاله. (1401). راهبردهای تاب‌آورسازی منابع انسانی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره 11 ، شماره 3، ص 119
مقدمفر، سعیدرضا. مقیمی، سیدمحمد. رهبر، فرهاد. یزدانی، حمیدرضا. (1401). ارائه چارچوب مفهومی تبیـین تـاب‌آوری سـازمانی در برابر فساد در سازمانهای اقتصادی دولتی ایران با الهام از هستی‌شناسی رئالیسم انتقادی. فصلنامه مدیریت دولتی، دوره14 ، شماره 1، ص 4 .
مولوی، زینب. طهماسبی، رضا. دانای فرد، حسن. حمیدی زاده، علی. (1398)، بوروکراسی هراسی و ادراک تاب‌آوری، تهران، فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 7، شماره 2، ص 87
نجاتیان، مجید. حسنوی، رضا. زنجیرچی، سیّد محمود. صوفی، حامد. مولایی، محمد اسماعیل. (1392). واکاوی پارادایم چابکی به‌منظور چارچوب‌بندی مشخص از نیروی انسانی چابک و سازمان چابک، نشریه علمی ـ پژوهشی بهبود مدیریت، سال هفتم، شماره 9، پیاپی 98، ص 86
نجارشمس، فاطمه. پور عزت، علی اصغر. امیری، مجتبی. معصومی، جمشید. (1400). خط‌مشی‌گذاری برای توسعه سرمایه انسانی تاب‌آور در مواجهه با بحران، پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال چهاردهم، شماره پنجاه و یکم، ص5
نصرت‌پناه، سیاوش. رمضانی دره بیدی، محمد. نوروزی، روح اله. (1395). بررسی میزان کارایی و اثربخشی خدمات ترابری مطالعه موردی یکی از دانشگاه‌های نظامی- انتظامی، فصلنامه علمی- ترویجی اندیشه آماد، شماره 60، سال شانزدهم،
نصرت‌پناه، سیاوش، کریمی، احمد، (1394). ارائه الگوی پشتیبانی آمادی در مقابله با بحران، تهران: فصلنامه مدیریت بحران، سال هفتم، شماره‌ 24
ویسی،  امید. حیدری، جعفر. رزمی، جعفر. شهسواری، مهرداد. (1398). ارائه الگوی آماد و پشتیبانی متناسب با نوع و ماهیت تهدیدهای آینده، تهران، فصلنامه  آینده‌پژوهی دفاعی، سال چهارم، شماره 12، ص 84
Annarelli,A. & Nonino,F. (2016).Strategic and operational management of organizational resilience: Current state of research and future directions.Omega,62,1-18. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/13598541111139062/full/html
Jutner, U. and Maklan, S. (2011). “Supply chain resilience in the global financial crisis: An empirical study”, Supply Chain Management: An International Journal, Vol. 16 No. 4, pp. 246–259. Retrieved from:
Mafabi,S. Munene, J.& Ntayi,J. (2012). Knowledge management and organisational resilience: Organisational innovation as a mediator in Uganda parastatals. Journal of Strategy and Management,5(1),57-80.
Mallak, L. (1998). Putting organizational resilience to work. Industrial Management, 40, 8–13.
McManus, S. (2008). ORGANISATIONAL RESILIENCE IN NEW ZEALAND.Ph.D. thesis, Univ. of Canterbury, Christchurch,New Zealand.
Carl Folke. (2006). "Resilience: The Emergence of a Perspective for Social-Ecological Systems Analyses". Global Environmental Change, 16(3):253-267.
Cutter, SL, Barnes, L, Berry, M, Burton, C, Evans, E, Tate, E, & Webb, J. (2008), "A Place-Based Model for Understanding Community Resilience to Natural Disasters", Global Environmental Change, 18: 598-606.
Caroline Orchiston, Girish Prayag, Charlotte Brown, (2016), "Organizational resilience in the tourism sector", Research Notes and Reports/Annals of Tourism Research, 56, 128–163.
Ran Bhamra, Samir Dani & Kevin Burnard. (2011), "Resilience: the Concept, a Literature Review and Future Directions", Int. J. Production Research, 49 (18), pp. 5375-93.
Holling, CS., (1973), "Resilience and Stability of Ecological Systems", Annual Review of Ecology and Systematics, 4: 1–23.
Luthans, F.,Vogelgesang, G.R., & Lester, P.B., (2006),"Developing the Psychological Capital of Resiliency". Human Resource Development Rev., 5 (1), 25.
Andrew John, Zaili Yang, Ramin Riahi, Jin Wang. (2016), "A risk assessment approach to improve the resilience of a seaport system using Bayesian networks", Ocean Engineering111, 136–147. Angeon, V.,
Reitsema J. Laurie, Tomasz Kozłowski, Douglas E. Crews, M. Anne Katzenberg, Wojciech Chudziak, (2017), "Resilience and local dietary adaptation in rural Poland, 1000–1400 CE", Journal of Anthropological Archaeology 45, 38–52. Seville Eric
Seville Erica, Brunsdon, David, Dantas, Andre, Le Masurier, Jason, Wilkinson, Suzanne, & Vargo, John, (2008), "Organisational Resilience: Researching the Reality of New Zealand Organisations", Journal of Business Continuity and Emergency Management, 2(2), 258-266.
Azusa Kikuchi, & Hiroyuki Yamaguchi, (2013), "Organizational Resilience: An Investigation Of Key Factors That Promote The Rapid Recovery Of Organizations", Academic Journal Of Interdisciplinary Studies, Vol. 2, No. 9; Pp 188-194.
Hosseini Seyedmohsen & Kash Barker. (2016), "A Bayesian Network Model for Resilience-Based Supplier Selection", Int. J. Production economics, 180, 68–87.