شاخص های چابکی ذهن در سازمان های نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران.

2 استادیار دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران (*نویسنده مسئول). HadinejadFarhad@gmail.com

10.22034/iamu.2022.530312.2578

چکیده

در یک تقسیم ­بندی کلی چابکی را می­ توان به دو بعد: سخت یا چابکی جسمی و نرم یا چابکی ذهنی تفکیک نمود. بررسی ادبیات موضوع و مطالعات گذشته نشان می ­دهد، مفهوم «چابکی ذهنی» علی‌رغم تأثیر بالای آن بر چابکی و بهره ­وری سازمانی، تاکنون مورد توجه جدی پژوهشگران علوم مدیریت و رفتار سازمانی قرار نگرفته است. لذا با توجه به خلأ تحقیقاتی موجود و همچنین ماهیت جدید این مفهوم، تحقیق حاضر درصدد شناسایی و تعیین میزان اهمیت شاخص­ های تأثیرگذار چابکی ذهن در سازمان ­های نظامی است. برای این منظور از روش­های کیفی و کمی استفاده شده است. بدین شکل که در گام اول با کمک مطالعات اسنادی و کتابخانه ­ای شاخص­ های اولیه شناسایی گردیده و در گام دوم با تشکیل جلسات خبرگی و انجام مصاحبه، تلخیص و طبقه ­بندی گردیدند. در ادامه و در گام سوم تحقیق، شاخص­های بدست آمده با کمک روش دلفی فازی اعتبارسنجی و پالایش گردیدند. در نهایت با کمک روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، میزان اهمیت و اوزان شاخص­ ها محاسبه گردید. در نتیجه تحقیق حاضر از منظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و از منظر روش در گروه تحقیقات توصیفی پیمایشی قرار دارد. در پایان، یازده شاخص تأثیرگذار در چابکی ذهن سازمان­ های نظامی در دو بخش «چابکی ذهن کارکنان» و «چابکی ذهن سازمان» شناسایی، وزن‌دهی و رتبه­ بندی گردیدند.

کلیدواژه‌ها


آقامحمدی، داود. (1392).  سامانه ­های رزم زمینی چابک، تهران: انتشارات دانشگاه فرماندهی و ستاد.
آقامحمدی، داود؛ حسنوند، علی اکبر. (1398). ابعاد و مولفه­ های چابک­ سازی سازمان­ های نظامی، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال هفدهم، شماره 76، صص 281- 304.
آقامحمدی، داود. (1390). عوامل موثر بر چابک‌سازی سازمان­های دفاعی کشور با نگرش به تهدیدات آینده، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال یازدهم، شماره 44، صص 63 – 88.
آهنگ، فرحناز؛ غفاری، حسن؛ مهدی، محمد؛ محمدپور، سمانه. (1399). واکاوی پیشران­ های کلیدی موثر بر توسعه چابکی منابع انسانی در سازمان­های نظامی، فصلنامه آینده­ پژوهی دفاعی، دوره 5، شماره 18، صص 63- 86.
امیرنژاد، قنبر؛ خسروی­پور، الهام. (1394). الگوی چابک­ سازی سازمان­های دولتی با رویکردی به سازمان­های دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال سیزدهم، شماره 51، صص 131- 169.
جعفرنژاد، احمد؛ شهائی، بهنام. (1386). مقدمه ­ای بر چابکی سازمانی و تولید چابک، تهران، انتشارات موسسه کتاب مهربان.
حمیدی، ناصر؛ حسن­پور، اکبر؛ کیایی، مجتبی؛ موسوی، سیدحمید. (1388). نقش مدیریت منابع انسانی در چابکی سازمانی، مجله مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال چهارم، شماره 8، صص 111- 127.
سرلک، محمد علی؛ دل انگیزان، سهراب؛ کاکه برایی، اسماعیل. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر سازمان‌های چابک بر اساس الگوی گلدمن و ناگل، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، شماره  24، صص 3-15.
سمندری، افسانه؛ سربلند، خیراله. (1393). بررسی نقش فرهنگ یادگیری و مدیریت دانش در چابکی سازمانی مطالعه موردی: سازمان امور مالیاتی استان اردبیل، کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، حسابداری، مدیریت و علوم اجتماعی.
طالب­ پور، فریدون. (1397). چابک‌سازی ذهنی کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: دافوس آجا)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته مدیریت دفاعی.
عباسپور، عباس؛ آقازاده، احمد؛ باقری کراچی، امین. (1391). طراحی الگوی مطلوب دستیابی به چابکی سازمانی در دانشگاه ­ها، فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، سال 21، شماره 69، صص 171-217.
مرادی، نعمت ­الله؛ میری، محسن؛ مهتدی، محمد مهدی. (1399). ارائه الگوی بومی چابکی سازمانی در مراکز تحقیقات صنعتی (مورد مطالعه: یک سازمان نظامی تحقیقاتی در عرصه دریایی)، فصلنامه مدیریت بهبود، دوره 14، شماره 4، صص 139-171.
مرکز مطالعات راهبردی آجا. (1400). الگوی راهبردی چابکی ذهن سازمان با تأکید بر ستاد آجا، (کارگروه مطالعاتی متشکل از: مصطفی اصلانی، میثم توکلی، حسن سلطانی، مهدی داداشی، مجید ملکی، حبیب ولی پور و فرهاد هادی‌نژاد)، گروه نظامات.
منتظر، غلامعلی؛ جعفری، نیلوفر. (1386). استفاده از روش دلفی فازی برای تعیین سیاست­های مالیاتی کشور، فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، شماره1. صص 1-23.
مولوی، بهنام. (1391). ارائه روشی جهت اولویت‌بندی استراتژی‌های چابکی سازمان با استفاده از سیستم استنتاج فازی، فصلنامه مدیریت صنعتی ،دوره  5، شماره 19 ، صص 123-138.
نظری­پور، امیرهوشنگ؛ شریعت­نژاد، علی؛ ساعدی، عبداله و حاجی­زاده، آزیتا. (1397). شناسایی الگوهای ذهنی مدیران به منظور چابک‌سازی سرمایه‌های انسانی در سازمان‌های ورزشی با استفاده از رویکرد کیو، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره 10، شماره 50، صص 227-246.
والافر، امیر؛ امینی، محمدتقی؛ غلامی، محمود. (1397). بررسی ارتباط هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی در دانشگاه شهید ستاری، فصلنامه مدیریت نظامی، سال هجدهم، شماره 2، صص 117- 145.
وطن‌پور، علیرضا. (1389). آینده‌پژوهی پلیس و پیشگیری حفاظتی، فصلنامه دانش حفاظتی و امنیتی، سال 5، شماره 11، صص 58-82.
یاوریان، احمد؛ رجبی، محمد؛ حسینی‌نسب، سید صادق؛ دارابی، مریم؛ طوطیان اصفهانی، صدیقه؛ جلیلی، سودابه؛ ولی، مجتبی. (1395). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر چابکی منابع انسانی بر اساس مدل بوهدانا و والدمر، کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
Agarwal, A, Shankar, R, Tiwari, M. (2007). Modeling Agility of Supply Chain, Industrial Marketing Management, 36.
Berglund, Sara. (2012). Agility in Military Processes Development of an Assessment Tool for Agile Command Teams, Department of Computer and Information Science Linköpings University.
Bose, R. (2008). Competitive intelligence process and tools for intelligence analysis. Industrial Management & Data System.vol 10, Iss,9. pp 82-112.
Boswell, C and Cannon, Sh. (2012). Introduction to nursing research, 3rd ed. Burlington, MA: Jones & Bartlett Publishers.
Charlene, A. Y. (2011). Measuring agility as a performance outcome. Journal of Manufacturing Technology Management, 22 (3),384-404.
Duesterhoft, Martha. (2018). 3 Tips for Developing Mental Agility, The Real Future of Work gallup.com.
Georghiou, L. (2001). Third generation foresight– integrating the socio-economic dimension. The approach to and the potential for new technology foresight. Paper presented at the The Proceedings of an International Conference on Technology Foresight. Tokyo, Japan.
Goldman S.L, N. R. N. Preiss K. (1995), Agile Competitors and Virtual Organizations.
Helm, R .(2005). The future according to Frederik Lodewijk Polak: finding the roots of contemporary futures studies Futures, 37, 6, 505-519.
Hsu, Y. L., Lee, C. H., Kreng, V. B. (2010). The application of Fuzzy Delphi Method and Fuzzy AHP in lubricant regenerative technology selection. Expert Systems with Applications. 37. 419 - 425.
Ishikawa, A & Amagasa, M & Shiga, T & Tomizawa, G & Tatsuta, R, & Mieno, H. (1993). The max-min Delphi method and fuzzy Delphi method via fuzzy integration. Fuzzy Sets and Systems, 55(3), 241–253.
Jafari, N & Montazes, G. (2008). Using Fuzzy Delphi to determine the tax policies of the country, Quarterly Journal of Economic Research, The eighth edition of the first issue, 91-141 (In Persian).
Keshtegar, Abdol Ali. (2014). The Study of the relationship between agility and employee productivity (case study: Governor of Sistan and Baluchestan, Mathematics in engineering, Management and Technology, 2(3), pp. 335-345.
Koutstaal, Wilma. (2012). The Agile Mind, Oxford university press.
Kristina, R. (2011). Supply Chain Agility Concept Evolution (1990 -2010). Journal of Economics and Management, p.895.
Malczewski, J. (1999). GIS and Multi criteria Decision Analysis.
Mattie, P. (2017), Special operations mental agility training for the Canadian Special Operations Forces Command, Journal of Science and Medicine in Sport, 20, pp 87-89.
Muduli, A. (2013). Workforce agility: A review of literature. The IUP Journal of Management Research,12 (3), 55-65.
Ocampo, L & Ebisa, J.A & Ombe, J & Geen Escoto, M. (2018). Sustainable ecotourism indicators with fuzzy Delphi method–A Philippine perspective, Ecological Indicators, 93, 874–888.
Onwuegbuzie, A. J and Collins, K. M. T. (2007). A typology of mixed methods sampling designs in social science research, Qualitative Report, 12(2).
Saaty, T.L. (1980). The Analytical Hierarchy Process, Mc Graw Hill, NewYork.
Shalabi. (2006). GIS based Multicriteria Approaches to Housing Site suitability assessment, XXIII FIG Congres, Munich, Germany, October.
Sharifi, H. and Zhang, Z. (2001). Agile Manufacturingin Practice: Application of a Methodology, Industrial journal of operation & production management, 21, 5-6.
Sharp, S. (2000). Truth or Consequences: 10 Myths that Cripple Competitive Intelligence, Competitive Intelligence Magazine, Vol 3, Iss 1, pp 37–40.
Sherehiy, B., Karwowski, W., & Layer, J. K. (2007). A review of enterprise agility: Concepts, frameworks, and attributes. International Journal of Industrial Ergonomics 37, pp 445-60.
Tsourveloudis, Nikos C., Valavanis, Kimon P. (2002). On the Measurement of Enterprise Agility. Journal of Intelligent and Robotic Systems, Volume 33, Issue 3, pp 329–342.
Wu, G. D., Liao, S. K., Chiu, C. H., & Chang, K. L. (2013). New product development projects selection for Taiwanese century old businesses. Life Science Journal, 10, 3, pp 1152-1161.
Yusuf, Y, Sarhadi, M & Gunasekaran, H. (1999). An Agile Manufacturing: The Drivers, Concepts and Attributes, International Journal of Production Economics, 34.
Yusuf, Y. Y. and Adeleye, E. O. (2002). A Comparative Study of Lean and Agile Manufacturing with a Related Survey of Current Practices in UK. International Journal of Production Research, 40, pp 4545- 4562.
Zhou, P., B.W, A., K.L, poh. (2006). Decision Analysis in Energy and Environmental Modeling, National university in Singapore.