ارائه مدل مفهومی ارزیابی قدرت سایبری نیروهای مسلح با تأکید بر بُعد بازدارندگی سایبری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت راهبردی فضای سایبر، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران، (* نویسنده مسئول)؛ bmr.1398@yahoo.com

2 دکترای مهندسی نرم‌افزار، استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع)، تهران، ایران

3 دکترای مدیریت سیستم، عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) تهران، ایران

4 دکترای مدیریت سیستم، عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

5 دکترای مدیریت فناوری اطلاعات، استادیار دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران

چکیده

از جمله روش ­های مقابله با تهدیدات سایبری، فراهم نمودن زمینه ایجاد بازدارندگی سایبری است. در پژوهش حاضر، ابعاد و مؤلفه‌های قدرت سایبری در حوزه بعد بازدارندگی سایبری نیروهای مسلح مطالعه گردید. هدف از این پژوهش، ارائه مدل مفهومی ارزیابی قدرت سایبری نیروهای مسلح با تأکید بر بعد بازدارندگی سایبری است. جامعه آماری، متخصصان حوزه  سایبر بوده که با رعایت ملاحظات امنیتی متشکل از 200 نفر و حجم نمونه شامل 132 نفر است. نوع پژوهش، کاربردی است. روش پژوهش، در مرحله اول به علت شناخت ابعاد و مؤلفه‌های مدل مفهومی، اکتشافی است و در مرحله دوم به علت انجام تحلیل­های آماری، تحلیلی است. روش گردآوری داده­ ها، میدانی و ابزار گردآوری داده­ ها، پرسشنامه است. از روش تحلیل آماری، تی- تک نمونه­ ای استفاده شده است. نتیجه آنکه مدل مفهومی دارای مؤلفه‌های پنج­گانه: پشیمان‌کنندگی دشمن، استمرار عملیات، پاسخ به تهاجم، استحکام­سازی و بازیابی است. همچنین، مؤلفه استمرار عملیات، از اولویت بالاتری نسبت به سایر مؤلفه‌ها برخوردار است. استفاده از نتیجه این تحقیق به وسیلۀ معاونت فاوا می‌تواند برای شناسایی و اولویت­بندی سرمایه ­های سایبری نیروهای مسلح به ‌منظور ایجاد زمینه بازدارندگی سایبری در مقابل تهدیدات، مفید باشد.

کلیدواژه‌ها


اساسنامه شورای عالی پدافند غیرعامل کشور، 29/02/1394.
اکرمی نسب معصومه (1396)، «امنیت و دفاع سایبری (قسمت سوم)»، مجله علم و فناوری ایرانیان.
آریان، حامد (1397). شناسایی عوامل قدرت هوشمند در فضای سایبری، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران غرب.
آسایش جاوید، مهدی (1394). تأثیر قدرت سایبری ایالات‌متحده آمریکا بر سیاست خارجی این کشور (2015-2001)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
پوردستان، احمدرضا(1396)، مراسم تجلیل از برگزیدگان حوزه ارتباطات، مخابرات و فناوری اطلاعات ارتش جمهوری اسلامی ایران.
حسینی، پرویز، ظریف­منش، حسین (1392). «مطالعه تطبیقی ساختار دفاع سایبری کشورها»، فصلنامه پژوهش­های حفاظتی-امنیتی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، سال دوم، شماره 5، صص 68-41.
واحدی، مرتضی، صنیعی، محمدحسین (1392). امنیت ملی در فضای سایبر، دانشگاه عالی دفاع ملی.
خراسانی، حمدمهدی، حسینی، داوود (1396). حاکمیت شبکه‌ای در نهاد‌های پژوهشی امنیت سایبری، فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه، دوره 30، شماره 1.
درویشی، عزیزالله، (1394). «ارتش سایبری و پیش‌بینی بعد از حملۀ سایبری»، نخستین کنفرانس بین‌المللی فناوری اطلاعات.
دهقانی، علی اصغر (1397). «بازدارندگی سایبری در امنیت نوین جهانی: تهدید سایبری روسیه و چین علیه زیرساخت­های حیاتی آمریکا»، فصلنامه رهیافت­های سیاسی و بین­المللی، سال هشتم، شماره 4، پیاپی 50.
راوش، حمید (1395). قدرت بازدارندگی پدافند غیرعامل ایران در برابر تهدیدات دشمن، پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ الگوی پیشرفت پایه. 
رفیع، حسین، قربی، سیدجواد (1390). «بازخوانی قدرت نرم؛ مطالعه موردی عملیات روانی»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره 12، صص 173-139.
زابلی‌زاده، اردشیر و وهاب‌پور، پیمان (1397). «قدرت بازدارندگی در فضای سایبر»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 74-47.               
سیادت مهدی(1394)، بررسی فضای سایبری ایران در منطقه و جهان.
سند راهبردی پدافند سایبری کشور، سازمان پدافند غیرعامل کشور، مرکز پدافند سایبری کشور، تهران، 1394.
شهبا، حجت (1396). بررسی نقش قدرت سایبری در هندسه قدرت جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
طراحی نظام دفاع سایبری کشور و تدوین راهبردهای آن، پژوهشگران مدیریت راهبردی امنیت فضای سایبری، دانشکده امنیت ملی، 1395، مطالعه گروهی دانشگاه عالی دفاع ملی.
عالم، عبدالرحمن (1383). بنیاد علم سیاست، تهران: نشر نی.
گلشن­پژوه، محمودرضا (1387). جمهوری اسلامی ایران و قدرت نرم (نگاهی به قدرت نرم­افزاری جمهوری اسلامی)، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر گسترش تولید علم، چاپ اول، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
نصرت­آبادی، جمشید (1397). ارائه الگوی ارزیابی قدرت سایبری ارتش جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
هلیلی، خداداد و ولوی، علی (1397). ارائه الگوی راهبردی ارتقای قدرت سایبری جمهوری اسلامی ایران در تراز جهانی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
Bebber, Robert (2017). Cyber Power and Cyber Effectiveness: An Analytic Framework, Comparative Strategy 36(5):426.
Joseph S. Nye. (2010). Cyber Power (The future of power in the 21th century). MIT-Harvard Minerva Project, Harvard Kennedy School.
Kuehl, D.T (2009). From Cyberspace to Cyber power: Defining the problem.
Medvedev, Sergei-Monterey  (2015). Offense-defense theory analysis of Russian cyber capabilityو California: Naval Postgraduate School.
Rowland, Jill, Rice, Mason and Shenoi, Sujeet (2014). The Anatomy of Cyber Power, International Journal of Critical Infrastructure Protection.
Shawn William Lonergan (2017). Cyber Power and the International System, Columbia University, Doctoral Dissertation.
Tong Gong Cheng, Xi, Dian, Yu, Shu, Zi, Ji (2018). Maturity Model of Cyber Ecosystem, Systems Engineering and Electronics 40(10).
Venables, Adrian, Siraj Shaikh, James Shuttle (2015). A Model for Characterizing Cyber power, worth
Infrastructure Protection (ICCIP), Mar 2015, Arlington, VA, United States. IFIP Advances in Information and Communication Technology, AICT-466, pp.3-16, Critical Infrastructure Protection IX.