تحلیل تعامل عوامل مؤثر بر نوآوری سازمان‌های دفاعی با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت دولتی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر

2 دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران جنوب،

چکیده

یکی از مهم‌ترین نیازهای صنایع دفاعی کشورهای در حال توسعه، تصمیم‌گیری در رابطه با چگونگی نوآوری در بخش‌های دفاعی به دلیل گستردگی مأموریت‌ها در بخش‌های مختلف عملیاتی و رزمی، فرماندهی و کنترل، فناوری، ساخت و نگهداری تجهیزات و ادوات نظامی و حتی پشتیبانی و خدمات اداری و مالی یک موضوع کلیدی محسوب می‌شود. به‌ همین‌ دلیل، مقالۀ حاضر با هدف تحلیل تعامل عوامل مؤثر بر نوآوری سازمان‌های دفاعی با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) به رشته تحریر درآمده است و تلاش می‌کند به این پرسش اصلی که برای نوآوری سازمان‌های دفاعی چه عوامل و معیارهایی می‌تواند مثمرثمر باشد، پاسخ دهد. این مقاله حاصل پژوهشی است که از نظر هدف، کاربردی از نظر روش تحلیلی - پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری مورد مطالعه در این پژوهش صاحب‌نظران دانشگاهی و خبرگان آشنا به مباحث نوآوری، نوآوری سازمانی، مباحث مدیریت دولتی، مدیریت آموزشی و مدیران میانی و عالی سازمان‌های دفاعی می‌باشند که به صورت نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس جدول مورگان تعداد 150 نفر تعیین گشت. برای جمع‌آوری اطلاعات از یک پرسشنامۀ محقق‌ساخته متشکل از 100 سؤال استفاده شد و پایایی آن 980/0 محاسبه شد و از آنجایی‌که داده‌ها نرمال بودند، برای تجزیه‌ و‌تحلیل آن‌ها از آزمون تحلیل عاملی با استفاده از نرم‌افزار لیزرل بهره‌جویی شد و برای سطح‌بندی آن‌ها از رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری (ISM) استفاده گردید. عمده‌ترین نتایج پژوهش به این قرار است: برای دستیابی به نوآوری سازمانی سازمان‌های دفاعی محرک‌های فضای کاری مناسب؛ عوامل درونی سازمانی؛ بینش و اهداف مشترک بین کارکنان؛ برنامه‌های انگیزشی و حمایتی؛ مدیریت فناوری اطلاعات؛ مدیریت افراد؛ مدیریت دانش؛ آموزش و فرآیند یادگیری کارکنان؛ تحقیق و توسعه؛ ویژگی‌های مدیریتی؛ فرآیند محوری بودن؛ آینده‌نگری؛ مدیریت خلاقیت؛ نوآوری در رفتار؛ نوآوری در فرآیند؛ نوآوری در محصول؛ نوآوری در راهبرد و نوآوری در بازار مؤثر هستند.

کلیدواژه‌ها


 

فهرست منابع

احمدی، علی‌اکبر؛ درویش، حسن؛ سبحانی‌فر، محمدجواد؛ فاضلی کبریا، حامد (1393). «طراحی و تبیین الگوی مفهومی شایستگی‌های منابع انسانی در نهج‌البلاغه با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون و ISM»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 17(64)، صص 55-27.
اردکانی، سعید؛ شاکری، فاطمه؛ زارع احمدآبادی، حبیب؛ کاوندی، رضا (1389). «تحلیلی بر نوآوری در صنعت خودروسازی؛ با کاربرد مدل‌یابی معادلا ساختاری (SEM)»، فصلنامه مدیریت صنعتی، 2(4)، صص 110-93.
اردلان، امید (1395). «طراحی و تبیین الگوی نوآوری در ارتش بر اساس فرمایش‌های مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)»، فصلنامه مدیریت نوآوری، 5(4)، صص 135-110.
امینی، آرمین و انعامی علمداری، سهراب (1392). «مدیریت دانش و راهبرد نوآوری در سازمان‌های دفاعی»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره دهم.
بهرامی، سوسن؛ رجایی‌پور، سعید؛ آقاحسینی، تقی؛ بختیار نصرآبادی، حسنعلی؛ یارمحمدیان، محمدحسین (1390). «تحلیل روابط چندگانه سرمایه فکری و نوآوری سازمان در آموزش عالی»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 61، صص 50-27.
بورقانی فراهانی، سهیلا؛ آبدارزاده، پدرام؛ فتوت، بنفشه (1395). «اثر سرمایه‌های فکری بر نوآوری سازمانی با میانجی‌گری مدیریت دانش و یادگیری سازمانی در رسانه‌های نوشتاری»، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 6(1)، صص 48-23.
بیک‌زاده، جعفر؛ سلطانی، فریبا (1394). «ارزیابی تفکر راهبردی مدیران و تأثیر آن بر نوآوری سازمانی»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 24، صص 167- 145.
حسنی‌توابع، عبداله؛ کاظمی، مصطفی؛ مهارتی، یعقوب (1392). «تأثیر عدم‌اطمینان محیطی بر نوآوری سازمانی: تبیین نقش ساختار سازمانی به ‌عنوان متغیر مداخله‌گر»، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 3(4)، صص 91-67.
حسینی، میرزاحسن؛ اکبری، مهدی (1393). «طراحی الگوی سرآمدی مدیریت دانش سازمانی با رویکرد مدل‌سازی تفسیری – ساختاری»، فصلنامه مدیریت فناوری اطلاعات، 6(3)، صص 274-351.
دهقانی‌پوده، حسین؛ پاشایی هولاسو، امین (1395). «تأثیر فرهنگ سازمانی بر ظرفیت‌ها و محرک‌های نوآوری دفاعی»، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، شماره 27، صص 43-27.
دهقانی‌پوده، حسین؛ پاشایی هولاسو، امین (1396). «طراحی الگوی توسعه نوآوری سازمان‌های دفاعی با رویکرد راهبردی»، فصلنامه راهبرد دفاعی، 15(57)، صص 42-1.
رستگار، عباسعلی؛ عارفی، امین؛ هیزجی، محمد (1395). «دستیابی به نوآوری سازمانی از مسیر هوشمندی رقابتی و تفکر راهبردی»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 28، صص 38-21.
رستگار، عباسعلی؛ مقصودی، طاهره (1395). «بررسی تأثیر رهبری تحول‌آفرین بر نوآوری سازمانی با میانجی‌گری تسهیم دانش، فصلنامه مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 25(8)، صص 182-157.
رضایی پندری، عباس؛ یکه زارع، محسن (1395). «طراحی مدل ساختاری – تفسیری عوامل انتقال فناوری موفقیت‌آمیز در راستای رسیدن به توسعه پایدار»، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت در ایران، 20(1)، صص 79-61.
رضوی، سیدمصطفی؛ شهریاری، سلطانعلی؛ احمدپور داریانی، محمود (1394). «ارزیابی عملکرد نوآورانۀ شرکت‌های دانش‌بنیان با استفاده از تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای- رویکرد تئوری باز»، فصلنامه مدیریت صنعتی، 7(4)، صص 742-721.
سری‌نیواسان، ون (1381). مدیریت نوآوری صنعتی – مفاهیم و تکالیف، ترجمه عقیل ملکی‌فر و همکاران، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
صادقی، منصور؛ صادقی، علیرضا (1392). «تحلیل مدل عوامل برون سازمانی مؤثر در توسعه نوآوری سازمان‌های پژوهشی صنعتی»، نشریه مدیریت نوآوی، 2(1)، صص 20-1.
صنوبر، ناصر؛ سلمانی، بهزاد؛ تجویدی، مینا (1390). «تأثیر محرک‌های نوآوری بر ظرفیت نوآوری شرکت‌های دانش‌بنیان»، فصلنامة سیاست علم و فناوری، 4(2).
شاهین، آرش؛ صادق‌بیگی، ارمغان (1394). مدیریت نوآوری، اصفهان: جهاد دانشگاهی.
شفقت، ابوطالب؛ پاشایی هولاسو، امین (1395). «شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر نوآوری دفاعی با رویکرد فازی»، فصلنامه مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، 6(24)، صص 158-135.
شفقت، ابوطالب؛ الیاسی، مهدی؛ طباطباییان، سید حبیب‌الله؛ بامداد صوفی، جهانباز (1395). «گونه‌شناسی فرآیندهای موفق نوآوری دفاعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه مدیریت نوآوری، 4(4)، صص 154-131.
علیرضایی، ابوتراب؛ پاشایی هولاسو، امین (1395). «تأثیر فرهنگ سازمانی بر قابلیت‌های چابکی سازمانی (مورد مطالعه: یکی از سازمان‌های نیروهای مسلح)»، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت در ایران، 20(2)، صص 175-149.
قاسمیه، رحیم و هاشمی، مهدی (تابستان 1394)، «شناسایی و سنجش روابط بین متغیرهای مؤثر بر نوآوری در شرکت‌های صنعتی با استفاده از تکنیک دیماتل فازی»، فصلنامة رشد فناوری، 11(42).
کمالی، سیداحمد و محمدپور، مسعود (1392). «تحلیل نقش فن بازار در ایجاد و تقویت نوآوری در سازمان»، نشریه مدیریت نوآوری، 2(4).
محمدی، علی؛ امیری، یاسر (1391). «ارائۀ مدل ساختاری تفسیری دستیابی به چابکی از طریق فناوری اطلاعات در سازمان‌های تولیدی»، فصلنامه مدیریت فناوری اطلاعات، 4(13)، صص 134-115.
محمدی، مهدی؛ باقر سلیمی، سعید؛ بوشهری، علی‌رضا؛ نظری‌زاده، فرهاد (1390). مروری بر نظام نوآوری دفاعی پنج کشور (چین، فرانسه، آلمان، انگلیس، اسپانیا)، تهران: موسسه آموزش و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
منتظری، عباس؛ خنیفر، حسین؛ الیاسی، مهدی؛ محمدی، مهدی (1393). «ارائه مدلی برای باز شدن نظام نوآوری بخش دفاعی ایران»، نشریه مدیریت نوآوری، 3(2)، صص 48-23.
نادری، علیرضا (1394). نگرشی جامع بر خلاقیت و نوآوری، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
نجف‌بیگی، رضا (1393). مدیریت تکنولوژی و نوآوری، تهران: انتشارات ترمه.
نورانی، حیدر (1385). بررسی دلالت‌های نظریه‌ها و سبک‌های مدیریت در بروز نوآوری، تهران: مؤسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری‌های آموزشی.
نظری‌زاده، فرهاد؛ مهدی‌نژاد نوری، محمد؛ حجازی، سیدرضا (1392). «نقش عوامل فردی در موفقیت نوآوری‌های صنعت دفاعی ایران»، نشریه بهبود مدیریت، 7(4)، ص 138-123.
نظری‌زاده، فرهاد؛ مهدی‌نژاد نوری، محمد؛ حجازی، سیدرضا (1391). «نقش و تأثیر عوامل سازمانی مؤثر بر موفقیت نوآوری‌ در صنعت دفاعی »، فصلنامة مدیریت نوآوری، 1(1).
نقی‌زاده، محمد و همکاران (1392). «تأثیر قابلیت‌های پویا بر توانمندی نوآوری محصول در بنگاه‌های بخش دارویی ایران»، نشریه مدیریت نوآوری، 2(3).
نیکوکار، غلامحسین؛ سلطانی، محمدرضا؛ پاشایی هولاسو، امین (1393). «بررسی زیرساخت‌های مدیریت دانش در یکی از دانشگاه‌های نیروهای مسلح»، فصلنامه مدیریت صنعتی، 6(3)، صص 528-505.
Agarwal, A., Shankar, R. and Tiwari, M.K. (2007). Modeling Agility of Supply Chain. Industrial Marketing Management, 36 (4): 443-457.
Aghion, P, N. Bloom, R. Blundell, R. Griffith, and P. Howitt (2005), Competition and Innovation: An Inverted U Relationship, Quarterly Journal of Economics, 2.
Allred, B. B. and Park. W.G (2007), “The Influence of Patent Protection on Firm Innovation Investment in Manufacturing Industries”, International Management, vol. 13.
Attri, R., Dev, N., Sharma, V. (2013). Interpretive Structural Modelling(ISM) approach: An Overview. Research Journal of Management Sciences, 2(2): 3-8.
Badawy, M. (2011), “Is Open Innovation a Field of Study or a Communication Barrier to Theory Development? A Perspective”, Technovation, 31.
Baregheh A., Rowley J., Sambrook S. (2009) "Towards a multidisciplinary definition of innovation", Management Decision, Vol. 47, No.8. pp1323-1339.
Bianchi, M., & et al. (2011), “Organizational Modes for Open Innovation in the bio-pharmaceutical Industry: An exploratory analysis”, Technovation, 31.
Bracken, K (2005). The changing Iandscape of defence innovation, defence horizon Journal.
Churchill, Jr, G.A (1979). A paradigm for developing better measure of marketing constructs, Journal of Marketing Research, Vol.16.
Cooper, R G (1993). “Winning at New Products- Accelerating the Process from Idea to Lauch” Addison- Wesley Publishing Company, pp. 273-290.
Fagerberg, Jan (2003), “Innovation: A Guide to the Literature”, Center for Technology”, Innovation and Culture, Oslo, University of Oslo.
Healey, P (2001). Managing European Technology: Defence and Competitiveness Issues (METDAC), European Community.
Huang J., Tzeng G. and Ong Ch. (2005). Multidimensional Data in Multidimensional Scaling Using the Analytic Network Process. Pattern Recognition Letters, 26 (6): 755-767.
Huizingh, E (2015), “Open Innovation: State of the art and Future Perspectives”, Technovation, 31.
James, A. D. (2001). The Place of the UK Defense Indnstry in Its National Innovation system: Co-Evolution of National,Sectoral and Technological Systems.
Jantunen, A. Ellonen, H.K. Johansson , A (2012). “Beyond appearances – Do dynamic capabilities of innovative firms actually differ?” European Management Journal, 30(2), pp.141– 155.
Marianne Gloet, Milé Terziovski, (2004), “Exploring the Relationship between Knowledge Management Practices and Innovation Performance”, Journal of Manufacturing Technology Management, Vol. 15, Iss: 5.
Mention, A.L (2011), “Co-operation and Co-opetition as Open Practices in the Service Sector: Which Influence on Innovation Novelty?”, Technovation, 31.
Merriam-Websters Collegiate Dictionary (2004). 11th Edition, Massachusetts: Merriam-Webster Inc.
Mousakhani M., Gharakhani D. (2013) "Identifyingand ranking of technology transfer factors by MADMtechniques", Journal of Development & Evolution Management, No. 15, pp. 1-8.
Nahapiet, J & Ghoshal, S (2015), “Effects of Innovation Military Types on Performance”, International Journal of Production Economics, 157 (4).
Ozdemir Gungor, Dilek ;and  Gozlu, Sitki (2012). Influencing factors of innovation for Turkish companies, International Journal of Quality and Service Sciences, Vol. 4 Iss 4 pp. 374 – 386.
Reppy, J (2000). The Place of the Defense Industry in National Systems of Innovation, CORNELL UNIVERSITY.
Ruiz-Benitez R. and Cambra-Fierro J. (2011). Reverse Logistics Practices in the Spanish SMEs Context. Journal of Operations and Supply Chain Management, 4(1): 84-93.
Stalk,G., Evans, R.& Shulman, L.E.(1992). Competing on capabilities: the new rules of corporate strategy. Harvard business review.57-69.
Schumpeter, J.A. (1947), “Creativity response in economic history”, The Journal of Economic History, Vol. 7 No. 2, pp. 149-59.
Taylor, Baroness (2006). Innovation Strategy: Creating a new environment for innovation within the defence supply chain, MOD, UK.
Tellis, G. J., Prabhu, J. C. & Chandy, R. K (2009). Radical innovation across nations: The Preeminence of corporate culture. Journal of Marketing, 73, 3-23.
Verkatraman, N (1989). Strategic orientation if business enterprises: the construct, dimensionality and measurement, Management Science, Vol.35.
Williamson, M (1996). Innovation Past and Future in Murray and Millett, New York: Cambridge University Press.
Wong, S.Y. and Chin, K.S. (2006); “An Empirical Study of Organizational Innovation Practices in Electronics and Electrical Industry in the Greater Pearl River Delta (GPRD)”, The Asian Journal on Quality, Vol. 7, No. 2, pp. 50-68.
Yeşil, S, Koska, A, & Büyükbeşe, T (2013), “Knowledge Sharing Process, Innovation Capability and Innovation Performance: An Empirical Study”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 75 (0).
Zhen, L, Wang, L, & Li, J.-G (2013), “A Design of Knowledge Management Tool for Supporting Product Development”, Information Processing & Management, 49 (4).
Interaction Analysis of Factors Affecting the Defense Organizations Innovation Using Interpretative Structural Modeling (ISM)
Hossein Dehghani Podeh[1]، Amin Pashaei Houlaso[2]
 
[1]. Associate Professor of Malek Ashtar – mail: hossein.dehghanipodeh@gmail.com
[2]. Author: PhD student of Industrial Management, Islamic Azad University, South Tehran-mail: pashaeiamin@yahoo.com