اثربخشی به سیاستگذاری دفاعی جمهوری اسلامی ایران ؛در پرتو کاربست منابع فرهنگی قدرت نرم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش سیاستگذاری عمومی، گروه علوم سیاسی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

اتخاذ تصمیم­ها و سیاست­های مطلوب و اثربخش در حوزه دفاعی، نیازمند بهره­گیری حداکثری از منابع سخت و نرم است. از جمله منابعی که از آن می­توان در اثربخشی به سیاستگذاری دفاعی استفاده نمود، منابع فرهنگی قدرت نرم است. این مقاله به بررسی و تحلیل اثربخشی به سیاستگذاری دفاعی جمهوری اسلامی ایران در پرتو کاربست منابع فرهنگی قدرت نرم می­پردازد و تلاش می­کند به این پرسش­ پاسخ دهد که کاربست منابع فرهنگی قدرت نرم در اثربخشی به سیاستگذاری دفاعی جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟
برای پاسخ به این پرسش­ها، با استفاده از روش اسنادی (کتابخانه­ای) و میدانی (مصاحبه) داده­ها و اطلاعات جمع­آوری، و با شیوه کیفی و از طریق کدگذاری باز و محوری تجزیه و تحلیل گردیده­اند. جامعه آماری این تحقیق، شامل تعداد 22 نفر از استادان، صاحب­نظران، پژوهشگران و کارشناسان و مجریان مربوط به حوزه پژوهش است که با استفاده از روش تعیین نمونه‌گیری زنجیره‌ای (گلوله برفی) انتخاب شده­اند. نتایج حاصل از مصاحبه با صاحب­نظران، حاکی از آن است که کاربست منابع فرهنگی قدرت نرم ج.ا. ایران نقش مؤثری را در اثربخشی به تصمیم­گیری­های سیاستگذاران دفاعی، شکل دادن به داده­های سیاست دفاعی و تسهیل در دستیابی به هدف­های دفاعی و نظامی دارد. نشانه­های این اثربخشی را در شکل­دهی به ساختار ذهنی سیاستگذاران دفاعی، فعلیت بخشیدن و تحرک­بخشی به سیاستگذاری دفاعی، توکل به خدا، صبر و استقامت، بهره­گیری از راه­حل­های علمی در سیاستگذاری­ها، نظم و انسجام­ در فرآیند سیاستگذاری دفاعی، بسیج مردمی، تهییج روحیه و ایجاد آمادگی در نیروها، خودباوری و اعتماد به نفس، بازدارندگی مؤثر و ... می‌توان مشاهده کرد.

کلیدواژه‌ها


آقاجانی، احمد؛ عسگری، محمود (1389). الزام­های نظری طراحی الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت در حوزه­ی دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 31.
اسمیت، کوین­بی؛ لریمر، کریستفر دبلیو (1396). درآمدی نظری بر سیاست عمومی، ترجمه: بهزاد عطارزاده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نخست.
ازغندی، سید علیرضا؛ روشندل، جلیل (1384). مسائل نظامی و استراتژیک معاصر، تهران: انتشارات سمت، چاپ ششم.
اشتریان، کیومرث (1386). سیاستگذاری عمومی ایران، تهران انتشارات میزان، چاپ اول.
افتخاری، اصغر؛ کمالی، علی (1394). ساختار قدرت نرم در گفتمان اسلامی، قدرت نرم، سال پنجم، شماره 12.
افتخاری، اصغر؛ جانی­پور، محمد (1392). منابع قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران (مطالعه موردی: تحلیل وصیت­نامه شهدای دانشگاه امام صادق (ع)، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال سوم، شماره 9.
تاجیک، محمدرضا (1384). جنبش دانشجویی و سیاست فرهنگی، ماهنامه آئین، شماره­10.
تهامی، سید مجتبی (1390). امنیت ملی، داکترین سیاست­های دفاعی و امنیتی، جلد اول و دوم، چاپ اول، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش.
حسینی جیردهی، حسین (1371). سیاست دفاعی: چارچوبی برای تحلیل، مجله سیاست دفاعی، سال اول، شماره 1.
دانشفرد، کرم­اله (1393). فرآیند خط­مشی­­گذاری عمومی، تهران: انتشارات صفار، چاپ اول.
سنجابی، علیرضا (1375). استراتژی و قدرت نظامی، چاپ اول تهران: شرکت انتشاراتی پاژنگ.
سیف­زاده، سید حسن (1385). اصول روابط بین­الملل (الف و ب)، چاپ پنجم، تهران: نشر میزان.
غرایاق زندی، داود، (1390). درآمدی بر سیاستگذاری امنیت ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ اول.
قوام، عبدالعلی (1386). اصول سیاست خارجی و سیاست­ بین الملل، تهران: انتشارات سمت، چاپ سیزدهم.
کاظمی، علی اصغر (1382). بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی در ایران معاصر، تهران: نشر قومس، چاپ دوم.
زهدی، یعقوب؛ عسگری، محمود (1387). شاخص­های ارزیابی سیاست دفاعی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال ششم، شماره 23.
عسگری، محمود (1390). فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران، تک نگاره علمی- تخصصی نامه دفاع، مرکز تحقیقات دفاعی راهبردی، شماره پیاپی 26، شماره سوم.
عسگری، محمود؛ آقاجانی، احمد (1390). نقش­آوری اتاق­های فکر در سیاستگذاری دفاعی – امنیتی، فصلنامه راهبرد دفاعی شماره 32.
قاسمی، فرهاد؛ نگهدار، الهام (1392). چرخه­ی راهبردی و الزامات سیستم دفاعی جمهوری اسلامی ایران، مجله سیاست دفاعی، شماره 85.
قربی، سید محمدجواد؛ جعفری، علی اکبر (1395). منابع قدرت نرم در سیاست­های کلی نظام: موردکاوی سیاست­های کلی برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، سال پنجم، شماره 19.
قیصری، نوراله؛ خضری، احسان (1395). سیاست دفاعی نظام جمهوری اسلامی ایران: بررسی اسناد کلان، فصلنامه رهیافت اسلامی، سال دهم، شماره 37.
مایلی، محمدرضا؛ مطیعی، مریم (1395). قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات روابط بین­الملل شماره 35.
محمدی، منوچهر (1387). منابع قدرت نرم، سرمایه اجتماعی نظام ج.ا. ایران، فصلنامه 15 خرداد، سال پنجم، شماره 16.
ملک­زاده، محمد (1394). مؤلفه­های دینی و ملی قدرت نرم نظام جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفدهم، شماره 68.
ملک‌محمدی، حمیدرضا (1394). مبانی و اصول سیاستگذاری عمومی، تهران: سمت، چاپ اول.
نای، جوزف (1389). قدرت نرم، ترجمه سیدمحسن روحانی، مهدی ذوالفقاری، چاپ سوم، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
هرسیج، حسین و همکاران (1388). ژئوپولیتیک قدرت نرم ایران، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهارم، شماره دوم، ص 269 – 225.
Dror, Yehezkel (1968), Public Policy Making Reexamined, Scranton, PA: Chandler Publishing.
Lasswell, Harold(1951), the policy Orientation, in Daniel Lerner, Harold Lasswell, the policy sciences: recent Developments in scope and Method, Stanford: Stanford university press.
Ney, Josef (2004), Soft Power: the means of succession word politics, New York: Public Affairs.
Ney, Josef (2002), the Paradox of American Power, Oxford: Oxford University Press.
Stoner. J,(1983), Management, New Delhi, Prentice Hall.
Cassidy, Robert(2002), Why Great Powers Fight, Small Wars badly, Military Review.