بررسی و تحلیل میزانِ اهمیت و روابط علّی-معلولی ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت اثربخش در ارتش جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تکنیک دیمتل فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشگاه آزاداسلامی واحد رفسنجان، کرمان، ایران

2 دانشیار مدیریت منابع انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، کرمان، ایران، (* نویسندۀ مسئول)؛ m.beheshtifar@yahoo.com

3 استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه ولی‌عصر(عج)، رفسنجان، کرمان، ایران

10.22034/iamu.2021.117849.2306

چکیده

مدیریت اثربخش در سازمان، عامل اصلی در ایجاد هم‌فکری و هم‌دلی است و رهبران مؤثر کسانی هستند که بتوانند افراد متفاوت را در زیر یک چتر فکری و نظر واحد گرد آورند. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل میزان اهمیت و روابط علّی-معلولی ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت ‌اثربخش در ارتش جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان این سازمان پرداخته است. پیشنهاد این پژوهش توجه به ابعاد و مؤلفه‌های با اهمیت مدیریت اثربخش و به دست آوردن روابط متقابل آن‌ها با روش دیمتل فازی بوده است. پژوهش، از نظر نتیجه، توسعه­ای، از نظر رویکرد، کیفی و از نظر روش، توصیفی بود. جامعه‌ی پژوهش را همه‌ی خبرگان در حوزه‌ی فرماندهی ارتش که شناخت کاملی از سازمان و اهداف و وظایف آن داشته‌اند، تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری هدفمند بود و تعداد افراد نمونه ۱۰ خبره بود. ابزار سنجش، یک پرسش‌نامه‌ی تکنیک دیمتل پژوهش‌گر ساخته بود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که بُعد «فردی» تأثیرگذارترین و «سازمانی» تأثیرپذیرترین بُعد است. مؤلفه‌ی «سلامت روان» دارای بیش‌ترین قدرت تأثیرگذاری و مؤلفه‌ی «توانایی‌های مدیریتی» تأثیرپذیرترین مؤلفه‌ است. ابعاد «فردی و فراسازمانی» جزء عوامل علت و بُعد «سازمانی» جزء عوامل معلول مدیریت اثربخش محسوب می‌شوند. مؤلفه‌های «صفات فردی، سلامت روان، اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی-اجتماعی» جزء عوامل علت و مؤلفه­ها‌ی «توانایی‌های ویژه، توانایی‌های مدیریتی، توانایی‌های تخصصی نظامی، اقتصادی، سیاسی- قانونی و فن‌آورانه» جزء عوامل معلول محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


افجه‌ای، سید علی اکبر (1390). رهبری سازمانی، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
افجه‌ای، علی اکبر، بانشی، علی. خسروپناه، علی و امیری، م (1393). طراحی الگوی رهبری اثربخش سازمانی به استناد سیره پیامبر اسلام (ص)، فصل‌نامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم، شماره 64.
الوانی، سید مهدی (1398). مدیریت عمومی. نشر نی، ویراست سوم.
الوانی، س. م. اردلان، ا و محمدی فاتح، ا (1395). طراحى و تدوین الگوی مناسب شایستگی‌های مدیران و فرماندهان در سازمان ارتش ج.ا.ا با بهره‌گیری از دیدگاه امام خامنه­ای (مدظله‌العالی)، فصلنامهپژوهش­هایمدیریتمنابعانسانی، سال هشتم، شماره 1، 30-1.
بردبار، غلامرضا. موسوی، سید محمد. مرادی، بهرنگ (1391). تحلیلی بر نیازهای آموزشی کارکنان با استفاده از تاپیس فازی، دیمتل فازی (موردمطالعه: استانداری خراسان جنوبی). دو فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی آموزشی، شماره­ی اول، 105-129.
جاسبی، عبدالله (1397). اصول و مبانی مدیریت. ناشر، حکیم باشی.
حبیبی، آرش. ایزدیار، صدیقه. سرافرازی، اعظم (1393). تصمیم­گیری چندمعیاره فازی. رشت، کتیبه گیل.
خورشیدی، عباس (1392). تشخیص عوامل سازنده رهبری و مدیریت فرماندهان نیروی انتظامی در افق 1404. مدیریتانتظامی،سالهشتمشماره3.
دانایی‌فرد، ح. مؤمنی، ن. 1388، تئوری رهبری اثربخش از دیدگاه امام علّی (ع)، مطالعات انقلاب اسلامی، ش 4(14)، 110-75.
دراکر، پیتر (1393). مدیر اثربخش. ترجمه فضل‌الله امینی، تهران، فرا.
دشتکی، احمد (1394). طراحی الگوی رهبری اثربخش آموزشی در آموزش عالی از دور بر پایه تجار­ی­سازی دانش، نظام ارزش ها و ادراک فرهنگ سازمانی. رساله دوره دکتری. دانشگاه پیام نور، مرکز تحصیلات تکمیلی.
دینانی، مریم. کوزه چیان، هاشم. نظریان مادوانی، عباس (۱۳۹۶). طراحی الگوی هوشمندی­های مورد نیاز رهبری اثربخش مدیران ورزشی. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی.6(1).88-73.
رابینز، استیفن (1398) رفتار سازمانی. علی پارساییان و سید محمد اعرابی، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ سیزدهم، ص 283.
رجب پور، مجید (۱۳۹۸). اصول و مبانی مدیریت در سازمان. انتشارات دافوس آجا، ۲۹-۲۸.
رضایی نور، جلال. جمشیدوند، حسین. کعبی، بهرام (1394). شناسایی عوامل مؤثر در پیاده­سازی موفق مدیریت دانش و دسته­بندی آن­ها با استفاده از روش دیمتل فازی. مطالعه موردی: شرکت سرآمدان علم و فناوری سلمانیان فارس، فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش­شناسی سال دوم، شماره دوم ـ 85-96.
رضاییان، علی (1398). مبانی مدیریت رفتارساز‌مانی. تهران: سمت.
سارلی، زبیده. صفایی، طیبه (1396). ویژگی های رهبری اثربخش در مدیریت آموزشی مدارس. مجله مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی; شماره 20.
سپهوند، رضا. چکشیان، محمد. اسماعیلی، محمودرضا. نظرپوری، امیرهوشنگ (1397). رتبه بندی مولفه­های رهبری اثربخش در سازمانهای فرهنگی هنری با رویکرد اسلامی ایرانی و بااستفاده از روش دلفی فازی. نشریه مدیریت فردا، شماره 54.
شیخ زاده، محمد (1392). رهبری خدمتگزار، پارادایم نوین رهبری از دیدگاه اندیشمندان مدیریت. قم: جعفری.
شیرخانی، نسیم. سوسن لائی، ۱۳۹۴، ارائه مدل رهبری اثربخش برای مدیران مدارس ابتدایی، همایش ملی سیمای مدیریت آموزشی در عصر تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
ساعتچی، م و عزیزپور شویی، ع‌ا (1384). طراحی الگوی رهبری اثربخش دانشگاهی، دوماهنامه دانشور رفتار، سال دوازدهم، ش 11.
صادق زاده قمصری، علّیرضا (1391). الگوهای نظری با سبغه‌ی ایرانی-اسلامی: مروری بر روش‌شناسی بر تدوین سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، نخستین کنفرانس الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت: نقشه راه طراحی و تدوین الگو، تهران: کتابخانه ملی، 10-11 خرداد.
صدقی بوکانی، ناصر. سیدعباس زاده، میرمحمد. قلاوندی، حسن. حسنی، محمد (1397). تحلیل روابط چندگانه­ی رهبری اثربخش و برنامه­ریزی راهبردی با بهره­وری نیروی انسانی در مراکز آموزش­عالی استان آذربایجان غربی. مجله­ی مدیریت بهره وری، شماره­ی 45، 31-69.
طباطبایی، سیداحمد. بابایی، محمدرضا. لقانی، مریم. عزیزلو، حجت (1395). راهنمای جامع مدیریت و رهبری. تهران: روناس.
علی­نژاد، علی. سیمیاری، کامران (1392). انتخاب سبد بهینه پروژه با استفاده از رویکرد تلفیقی DEA/DEMATEL. فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، 11(28)، 41-60.
فیدلر، ف. شمرز، م (1391). رهبری اثربخش، ترجمه خلیلی شوروینی، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ اول.
قلی پور، آ و حضرتی، م (1388). تبیین ابزار سنجش رهبری خدمتگزار در سازمان‌های دولتی ایران، مجله پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال دوم، شماره 3، 47-30.
کلاتـه سـیفری، معصـومه و عموزاده، زهرا (1393). ارتباط جامعه پذیری سازمانی با اثربخشی رهبری در ادارات ورزش و جوانان استان گلستان، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، دورة 9، شمارة 20،163-155.
لطفی، فرشاد. سلیمانی، مهیار. کاظمی، محمدتقی (۱۳۹۷). بررسی تاثیر رهبری اثر بخش بر توانمندی کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان مرکزی. پنجمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، انجمن مدیریت ایران.
محمدپور، ع. باباجان م. ۱۳۹۴. تجزیه و تحلیل معیارهاى پرتفوى با استفاده از تکنیک دیمتل فازى. مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار (23): 119- 131.
 مدنی، س.م. آبسالان، م (۱۳۹۴). تأثیر رهبری تحول‌آفرین بر ارتقاء توان رزمی در یک سازمان دفاعی، فصلنامهمدیریتنظامی، شماره 59، سال پانزدهم، 58-32.
Alfred, R. L. (2012). Leaders, leveraging, and abundance: competencies for the future. New Directions for Community Colleges, 159, 109-120.
Anam, Siddique; Hassan, Danial, Aslam; Mannan, Khan and Urooj, Fatima (2011). Impact of Academic Leadership on Faculty’s Motivation, and Organizational Effectiveness in Higher Education System, International Journal of Business and Social Science, Vol. 2 No. 8.
Akyuz, E. and Celik, E. (2015). A fuzzy DEMATEL method to evaluate critical Operational hazards during gas freeing process in crude oil tankers. Journal of LossPrevention in the Process Industries, 38, 243-253.
Almutairi, A.R. Dunn, K.A. and Skantz, T. (2009), “Auditor Tenure, Auditor Specialization and Information Asymmetry”.Manageriel Auditing Journal, Vol. 24 No. 7, PP. 600-623.
Bass, B.M and B.J. Avolio, (1993), Multifactor Leadership Questionnaire, Consulting Psychologist Press, Palo Alto, CA.
Bekesiene, S Hoskova-Mayerova, 2018, -Decision tree-based classification model for identification of effective leadership indicators. Journal of Mathematical and …, 2018 - journals.itb.ac.id
Borden, N and Baneta, F. (2008). Using Performance Indicators to Guide Strategic Decision Making, sanfrancisco: Josswy publishers.
Cunningham, Alann Dawn, (2003), Leadership development in catholic: A study on several leadership, Doctoral Dissertation, Saint Louis University (UMI NO AAT 3102886).
Educational Resources Information Center. (2010). Volunteer Management. Www. ERIC. Com.
Hersey, P & Blanchard, K & Dewey, J. 1997, Management of Organization Behavior, 6thed, Euglewood Cliffs, N, J, Prentice-Hall, p 91.
Katz, D and kahn, R,L. (2009). The Social Psychology of Organization, New York: Willey.
Mitchell, T, R. (2007). People In Organization Understanding Their Behavior. www. ERIC. com.
Spisak, B. R. O’Brien, M. J. Nicholson, N & Van Vugt, M. 2015, Niche constructionand the evolution of leadership, Academy of Management Review, Vol. 40, No. 2, 291–306.
 Stogdill, Ralph M, (1974), "Historical Trends in Leadership Theory and Research", Journal of Contemporary Business, autumn, p. 7.
Vujanovic, D. Momcilovic, V. Bojovic, N. and Papic, V. 2012. Evaluation of vehicle fleet maintenance management Indicators by application of DEMATEL and ANP, Expert Systems with Applications, Vol.39, PP: 10552–10563.
Wu, W. -W. 2015. Choosing knowledge management strategies by using a combined ANP and DEMATEL approach. Expert Systems with Applications 35 (3): 828-835
Zakaria, Z. N. Jizat, N. A. Zakaria, N. (2015). Leadership Skills among Technical and Vocational Educators, Journal of Education and Practice, Vol.6, No.16.