بررسی ارتباط هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت MBA - دانشگاه پیام نور، ایران، تهران

2 دکترای مدیریت استراتژیک- دانشیار دانشگاه پیام نور تهران

3 دکترای مدیریت بازرگانی- استادیار دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری

چکیده

با نگاه به قرن بیست و یکم می‌توان فهمید که تضمین بقا و موفقیت، روزبه‌روز سخت‌تر می‌شود. در شرایطی که محیط هر روز به‌طور سریع‌تری نسبت به دهه‌های قبل دچار تغییرات در فناوری، بازار و نیازهای مشتریان می‌گردد، بسیاری از سازمان‌ها برای اینکه از رقبای خود عقب نمانند، باید با چابک کردن سازمان خود در این فضای رقابتی، هوشمندانه عمل نمایند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی انجام ‌شده است. در این تحقیق شاخص‌های هوشمندی رقابتی بر اساس مطالعه دشامز و نایاک و چابکی سازمانی بر اساس الگوی شریفی و ژانگ استخراج شده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی است.
برای گردآوری اطلاعات به صورت میدانی نمونة آماری 81 نفری از کارکنان دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری به صورت طبقه‌ای تصادفی انتخاب و پرسشنامه‌ای که روایی و پایایی آن تأیید شده بود، بین آنها توزیع گردید. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون، برای تحلیل دیدگاه کارکنان بر اساس تأهل از آزمون تی مستقل؛ برای مقایسه نظر پاسخ‌دهندگان بر اساس سن، تحصیلات و سابقه از آزمون تحلیل واریانس تک عاملی و توکی استفاده شد. نتایج بیانگر تأیید فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر وجود ارتباط مثبت و معناداری بین هوشمندی رقابتی و چابکی سازمانی با ضریب همبستگی 0.803 است. در همین رابطه، فرضیه‌های فرعی نیز که به دنبال بررسی ارتباط میان مؤلفه‌های دو متغیر اصلی بودند، تأیید گردید؛ در ضمن نظرات کارکنان با توجه به مدرک تحصیلی دارای تفاوت معناداری است.

کلیدواژه‌ها


بابائیان، علی؛ رضایی، انیسه (1393)، تحلیل ارتباط ساختار سازمانی ناجا با چابکی سازمان در ارائه خدمات انتظامی (مورد مطالعه: دانشگاه علوم انتظامی). فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی، دوره 8، ویژه نامه زمستان، صص 7- 28.
دوکوهکی، سید جواد؛ مصلح، عبدالمجید؛ بحرینی‌زاده، منیجه (1393)، بررسی رابطه هوش رقابتی و نوآوری در شرکت‌های دانش بنیان شیراز، فصلنامه مدیریت تحول، شماره13، صص 18-41
رضائیان، علی؛ لشکر بلوکی، مجتبی (1389)، هوشمندی رقابتی و تصمیم‌گیری استراتژیک، فصلنامه چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، شماره 2، صص 43- 65.
رحمدل، محمد (1393)، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای سامانه‌های آماد و پشتیبانی نهاجا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری. 
سپه‌وند، رضا؛ شریعت‌نژاد، علی (1394)، بررسی تأثیر هوشمندی رقابتی بر توان رقابتی و رقابت‌مندی شهرک‌های صنعتی استان لرستان، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت صنعتی، دوره 13، شماره 36، صص 173- 198.
سرلک، محمد علی؛ دل انگیزان، سهراب؛ کاکه برایی، اسماعیل (1395)، بررسی عوامل مؤثر بر سازمان‌های چابک بر اساس الگوی گلد من و ناگل، فصلنامهمدیریتتوسعهوتحول، شماره 24 ، صص 3-15.
صرامی، سونیا (1393)، بررسی تأثیر هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمان با نقش تعدیل‌گری انعطاف‌پذیری استراتژیک و گرایش بازار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
صلواتی، عادل؛ خسروی، انور؛ امانی، سحر (1392)، چابکی سازمانی و هوش رقابتی در بانک‌های خصوصی و دولتی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت عمومی، دوره 6، شماره 21، صص 141- 160.
غفاری آشتیانی، پیمان؛ چوبندیان، رضا؛ زرگران، محمد (1393)، بررسی هوشمندی رقابتی از منظر کارآفرینان (بر مبنای مدل‌سازی ساختاری)، فصلنامه مدیریت بازاریابی، دوره 9، شماره 22، صص 59- 75.
فرزی، حامد (1392)، ارتباط هوش سازمانی و چابکی سازمانی با کارآفرینی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه رازی.
کاشانی نیک، احسان (1391)، بررسی تأثیر هوشمندی رقابتی بر انعطاف‌پذیری راهبردی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
مقدسی، علیرضا؛ گرامی، مریم (1391)، هوشمندی رقابتی، ماهنامه کنترل کیفیت، دوره 9، شماره 55، صص 55- 64.
مولوی، بهنام (1391)، ارائه روشی جهت اولویت‌بندی استراتژی‌های چابکی سازمان با استفاده از سیستم استنتاج فازی، فصلنامه مدیریت صنعتی دوره 5، شماره 19، صص 123- 138
نیکبخت، محمد؛ باقری، داوود (1395)، هوشمندی و چابکی سازمانی رمز بقا و موفقیت در دنیای امروز، روزنامه دنیای اقتصاد، صص 36-78.
وظیفه دوست، حسین؛ قاسمی، فاطمه (1387)، هوشمندی رقابتی رویکردها و کاربردها، مجلهتدبیر، شماره 197، صص 21-38.
ویتز، لیبو (1387)، مدیریت دانش آموختن از مهندسی دانش، ترجمه علوی، سید ناصر، کرمان: انتشارات دانشگاه باهنر.
Bose, R. (2008). "Competitive intelligence process and tools for intelligence analysis". Industrial Management & Data System.vol10.Iss,9.pp82-112.
Deschamps, J. and Nyack, P. R. (1995). «Product Juggernauts- how companies mobilize to generate a stream of market winners". Harvard Business School Press. Vol17.Iss,14.pp25-40.
Fuld, L. (1985). Competitor Intelligence: How to Get it? How to Use it? Wiley: New York.
Gilad, B. and Gilad, T. (1988). "The Business Intelligence System: A New Tool for Competitive Advantage". New York: American Management Association. vol10.Iss,9.pp82-112.
Goldman S.L, N. R. N. Preiss K. (1995), "Agile Competitors and Virtual Organizations:
Strategies for Enriching the Customer", New York: Van No strand Reinhold. Vol45.Iss,22.pp115-132.
Guimaraes, T. (2000). "The Impact of Competitive IS Support N Changing Business Organizations". Logistics Information Management, vol,13.Iss 3.pp 117- 125.
Heydari, S.A. Saeidi, N. (2011). «The Effect of Competitive Intelligence on the Competitiveness of Carpet Industry in Iran". Scientific research department of Iranian Carpet Association. Vol19.Iss,8.pp,83-97. (in Persian)
Kahaner, L. (1996). "Competitive Intelligence: How to Gather, Analyze, and Use Information to Move your Business to the Top". New York: Simon & Schuster. pp88-136.
McGonagle J.J & Vella C. M (2002), "Bottom line competitive intelligence". The Information Management Journal July/August.pp160-185.
Sambamurthy, V. Bharadwaj, A. & Grover, V. (2003). «Shaping Agility Through Digital Options: Shaping Agility through Digital Options:Reconceptualizing". the Role of Information Technology in Contemporary Firms, MIS Quarterly, 27(2), June, pp. 237-263
Shereiy B, Karwowski W. (2014). "The relationship between work organization and workforce agility in small manufacturing enterprises". International Journal of Industrial Ergonomics. 44: 466-473.
Porter, M. (1980). "Competitive Strategy". New York: Free Press.
Porter, M. (1985). "Competitive Advantage": Creating and Sustaining Superior Performance. New York: Free Press.
Qiu, T. (2008). «Scanning For Competitive Intelligence: A Managerial Perspective.» European Journal of Marketing. vol42. Iss78.pp 814- 835.
Rouash, D. and Santi, P. (2001). «Competitive Intelligence Adds Value: Five Intelligence Attitudes". European Management Journal. Vol,19.Iss,5. pp552- 559.
Sambamurthy,V. Bharadwaj, A.Grover, V. (2003). "Shaping agility through digital options «
: reconceptualising the role of information technology in contemporary firms MIS Quarterly Vol,27.Iss,2. pp. 237-263.
Sharp, S. (2000). "Truth or Consequences: 10 Myths that Cripple Competitive Intelligence", Competitive Intelligence Magazine, Vol,3.Iss,1.pp 37–40
Sharifi, H. and Zhang, Z. (2000). "A methodology for achieving agility in manufacturing organizations". International Journal of Operation and Production Management, 20 (4), 496-512.
Sharifi, H. and Zhang, Z. (2001). "Agile, Manufacturing in Practice. Application of A Methodology". International Journal of Operations & Production Management, 21 (5/6)412-429.
Tuan, L. T. (2015). Entrepreneurial Orientation and Competitive Intelligence: Cultural Intelligence as a Moderator. Journal of Research in Marketing and Entrepreneurship, 17 (2), 212- 228.
Yusuf, Y. Y. and Adeleye, E. O. (2002). "A Comparative Study of Lean And Agile Manufacturing With a Related Survey of Current Practices in UK". International Journal of Production Research, 40, 4545- 4562.
 
White, D. (1998). "Competitive Intelligence". Work Study, 47. (7), 248- 250. Worley, C. G. and Lawler, E. E. (2010). Agility And Organization Design: A Diagnostic Framework". Organization Dynamics, 39 (2), 194- 204.